In the public Gelder Archives I find this beautiful map from 1632 (Gelders Archief) of the region nordwest of Arnhem, in the center of The Netherlands. This region is called the Neder – Veluwe, meaning the Lower Veluwe.
Nicolaes Van Geelkercken made this map in 1632 and I love his maps. But I can’t find his original in the public archives. Luckily enough, it was copied twice: first in 1701 by van Gelder, and then in 1731 by B. Elshoff and the latter is the one I find in the Archives. That second copy therefore dates from 99 years later than the original, but apparently not much had changed in 100 years. Would that really be the case? That means you are born and die in the same world. That you teach your children your knowledge of life, and that they pass on the same knowledge to their children because that knowledge remains useful. This implies such a different world from that in which we now live, in which the world of my youth no longer exists.
Comparison with the situation now produces many differences, but I like the similarities better. What has remained the same for almost 400 years in our fully planned and perfectly organised country The Netherlands where not a square meter remains useless for centuries?
Most places on the map still exist. One place has grown (Arnhem) and others are just as small as then: Ginkel, Mossel, West Reems (now Nieuw Reemst), Reems. Deelen has changed into an airbase and Terlet into a glider field; Deelen was a main German airbase in the Second World War. Other places such as Rincom, Helsum, Wekerom, Oosterbeek have grown into bigger villages or small towns. Others have disappeared: Harten was a village with a chapel, and now no more than a farm. Grunsvoort, Mariendael, Valkenhuyse are estates or castles of which only Dooreweerdt still exists. Wolfhees has been moved, the location of the village is still recognizable but nothing is left (yes, a work of art made of wire mesh).
The road pattern is still recognizable, only the main roads of that time are now walking paths. The roads ran between the villages and the associated moors and forests. Main roads run between the villages and trading centers, of course, and preferably by the shortest route. A detour for a few kilometers makes no difference to a car, but every hundred meters on foot is too much unnecessary loss of time.
What really has changed, is the ownership of the country, indicated on the map by different colours. In those days, wealthy noble families owned immense estates, but those days are over. Natural areas are now managed by foundations or trust funds and although a few estates remain, it is not that some noble families just divide the country among them.
Location of the map:
Er staat: “En dan valt mijn blik op iets raars: Heijdenstadt. Omgeven door een wal, vermoed ik, ten zuidoosten van De Ginckel, ten zuiden van de Michels Kuil, die nu bekend staat als Mechelse Kuil. Al 400 jaar lang een opvallende kuil waar in de Middeleeuwen recht werd gesproken (maxla is gerechtsplaats)”.
Probleem 1: Michels Kuijl ten noorden van de N224 is niet identiek met de Mechelse Kuil ten zuiden daarvan.
Probleem 1: de Mechelse Kuil is gegraven in de jaren dertig, als onderdeel van de Werkverruiming, waarschijnlijk door werkloze jongens uit het werkkamp ‘Wijde Veld, die ook de parkachtige symmetrische slingerpaden hebben aangelegd.
Probleem 3: rechtspraak in de Middeleeuwen vond niet plaats in het bos. De veronderstelling dat de Mechelse Kuil een Germaanse dingplaats zou zijn geweest is ook niet just.
Naar Heijdenstadt is vorig jaar enig onderzoek gedaan door de AWN, maar dat is doodgebloed.
LikeGeliked door 1 persoon
Dank weer! De informatie over de Mechelse Kuil heb ik van het informatiebord wat er naast staat. Dus daar klopt niets van? Tja, dat komt vaker voor. Heijdenstad staat op meer kaarten en ik weet dat er onderzoek naar is gedaan dat niets heeft opgeleverd, ook Geert Nijland schrijft erover op zijn blog: een kamp voor doortrekkende handelaren of zigeuners.
LikeLike
Dat informtiebord is gebaseerd op vermoedens van niet goed ingevoerde locale historici die hun bronnen niet checken, “whisfull thinking” c.q. “klok-en-klepel”.
Over Heijdenstadt heb ik ook een theorie. Ik ben daar nog mee bezig, maar ’t was m.i. geen kamp voor doortrekkende handelaren of zigeuners. Ik denk eerder aan een nederzetting. Maar ’t blijft giswerk. Daarom zou goed archeologisch onderzoek fijn zijn. De AWN heeft zich alleen onledig gehouden met opsporen van restanten van wallen langs de nog steeds herkenbare wegen, maar niet met de eigenlijke locatie, helaas.
LikeGeliked door 1 persoon
Ik vind een kamp ook niet logisch. Ik hoop dat je begrijpt dat ik niet denk dat het een Hunnenschans is zoals op de Duno, maar dat ik denk dat Geelkercken (en waarschijnlijk dus ook anderen in die tijd) dat dachten. Dat wijst op iets met een wal eromheen, wat mij betreft mag die wal een paraboolduin zijn, met een vochtige uitstuiflaagte erin, waar mensen gewoond hebben waarvan hij misschien de restanten nog kon zien. Inderdaad, archeologisch onderzoek zou mooi zijn.
LikeLike
Ik keek net nog even naar de ligging van de Michelskuil op de kaart van Van Geelkercken – Elshoff. Die ligt net ten zuiden van de Eeder Weg. Ten zuiden daarvan loopt de ouden Eeder Weg, die ook langs De Sijsselt loopt, en daar ligt de Heijdenstadt aan. Ik zal Geert vragen wat hij denkt dat de huidige N224 is.
LikeLike
Mooi onderzoekswerk heb je gedaan. En ja, ik geloof wel dat er tot de industriële revolutie vooral op het platteland weinig veranderde. Wat een verschil met nu.
LikeGeliked door 1 persoon
dank voor het compliment! Was een leuk onderzoek.
LikeLike