Dit is een kaart uit de 19de eeuw van het landgoed Mariëndaal met de Slijpbeek. De kaart is ongedateerd en ongesigneerd. Maar de spoorlijn van Arnhem naar Utrecht was er al (1845) en die naar Nijmegen nog niet (1879). De Slijpbeek kun je goed volgen van bron tot monding, zie Langs de Slijpbeek bij Oosterbeek.
De kaart is 86 * 64 cm groot, getekend op papier en op linnen geplakt. De maker is onbekend.
Wat me bevreemdt is wat nou eigenlijk de grenzen zijn van het landgoed. Horen die twee uitsteeksels ten zuiden van de spoorweg erbij? Horen de landbouwvelden er misschien ook bij? Op deze kaart wordt het niet duidelijk.
Nou, deze kaart kun je in het bos nog als wandelkaart gebruiken. De beukenbedstee, de beek, de open velden en het bos met de kronkelpaden de hellingen op en af. Het sterrenbos is een beetje gehavend maar nog best herkenbaar, en het slingerpad de heuvel op is er nog net zo. De beukenbedstee, speciaal aangelegd zodat lelieblanke wandelende dames mooi wit bleven, is er nog net zo, hoewel ik vermoed dat het nieuwe beukjes zijn.
Toch is er ook veel veranderd: De Schelmseweg loopt vlak achter het huis rechtdoor, nu maakt hij na de brug over het spoor een bocht naar het westen en doorsnijdt dus het bos. De nevengebouwen bij het huis zijn weg, maar de tuin achter het huis is volgebouwd.. En de mooie bruggetjes zijn ook weg, maar die staan toch niet op de kaart.
De ijskelder staat niet op de kaart, vast niets bijzonders, alleen van belang voor het personeel. Nu is het een monument.
Ten zuiden van het spoor zie ik op de tekening geen wijers in de Slijpbeek ingetekend. Dat is raar, of zijn die in later tijden hersteld? De verdere loop van de Slijpbeek is herkenbaar. De kaart stopt waar de Slijpbeek de Benedendorpsweg kruist. Links hoorde de steilrand onder de stuwwal blijkbaar ook bij het landgoed.
Op de reliëfkaart (AHN) zie ik nog iets raars: Linksbovenin in de hoek van het landgoed een rechthoekige kuil. Ik vermoed een afgraving; nu en op de oude kaart is het bos, maar dan kan het nog steeds een afgraving zijn.
Meer lezen?
- het mooie en informatieve boek van Ruud Schaafsma De Oosterbeekse en Doorwertse beken
- de Slijpbeek op de site van de Sprengen en Bekenstichting
- boek van T. Burgers over watermonumenten in Arnhem
- nog een prachtig boek: Veluwe Beken en Sprengen van H. Menke
