30, in Nederland ons vlakke land liggen 30 echte bergen die aan alle criteria voldoen. Ok, niet aan de Zwitserse, maar wel aan de mijne. Ik wil ze allemaal beklimmen.
- Waddeneilanden
- Vuurboetsduin op Vlieland
- Witte Nol op Texel
- Kaapsduin op Terschelling
- Groningen
- Vuilstort bij Groningen
- Vuilstort bij Veendam
- Friesland
- Vuilstort bij Heerenveen
- Drenthe
- Vuilstort bij Wijster
- Schimmeresch op de Hondsrug
- Vuilstort bij Emmen
- Flevoland
- geen
- Overijssel
- Tankenberg
- Archemerberg
- Grote Koningsbelt
- Herikerberg
- Woldberg bij Steenwijk
- Lochemseberg
- Gelderland
- Tafelberg bij Rheden: meer over mijn beklimming
- Vlierenberg
- Montferland
- Hoog Soeren
- Woldberg bij Oldebroek
- Sijsselt
- Speulderbos
- Utrecht
- Leusderheide
- Amerongseberg
- Noord Holland
- Duin bij Schoorl
- Zuid Holland
- geen
- Zeeland
- geen
- Noord Brabant
- Vuilstort bij Eindhoven
- Limburg
- Vaalserberg
- Sint Pietersberg
- Storthoop van de Wilhelminamijn
- Ubachsberg
Het spijt me bijzonder voor de Friezen, Groningers en Drentenaren dat ik er niets anders van kan maken: vijf van jullie zes bergen zijn vuilstortplaatsen. Maar jullie kunnen tenminste skiën op een echte berg, in Flevoland, Zeeland en Zuid-Holland hebben ze zelfs geen man-made bergen. Dat Limberg en Noord-Brabant er zo bekaaid af komen, komt omdat daar de helling over de grens doorloopt naar België.
Onze 30 bergen zijn super divers:
- 14 stuwwaltoppen
- 7 vuilstorthopen
- 4 duinen
- 3 bergen zoals het buitenland bergen ziet, met stenen en rotsen en zo.
- 1 megaflute (Hondsrug)
- 1 drumlin (Woldberg)
De rest zijn heuvels of bulten.
Nu houd ik me niet bezig met vuilstorthopen, noch met duinen en ook niet met Limburg. Dan houd ik 16 bergen over, dat is te doen. Ik ga ze allemaal beklimmen en dan een selfie maken bovenop.
Wat een ongelofelijk leuk initiatief en voor mij heel nuttig, want ik werk aan een wandelgidsje voor Uitgeverij Elmar: Sallandse heuvelrug en IJsselvallei dat in het voorjaar van 2021 verschijnt en ik was op zoek naar info over de hoogtes van de ‘bergen’! Maar mijn interesse is gewekt. Bedankt, Noes Lautier
Nu ik naar de door jou genoemde toppen aan het kijken ben valt me op dat de Friezenberg niet stuwwalrood is op de geomorfologische kaart, maar paars. Het is een smeltwaterheuvel. Nou ben ik niet zo ingevoerd in alle glaciale processen, maar wikipedia (nl) stuurt me door naar… kame! Overigens heb ik dan ook weer van het veengebied op de Borkeld horen beweren dat het een doodijsgat zou kunnen zijn.
Ja dat zag ik ook: de Friezenberg is als enige een smeltwaterheuvel. Kame is een smeltwaterterras, maar dan zou het daarvan dus een restant moeten zijn. Al eerder zei ik dat Twente en
Salland me boven de pet gaat. Ingewikkeld maar uiterst boeiend Gebied. Ik ga nog eens turen op de geomorfologische kaart
Na goed de kleuren op mijn scherm beken te hebben, kom ik tot het idee dat De Hulpe wel een stuwwal is, maar de hoogte daar ten zuiden van, de es van Stokkum dus, een grondmoreneheuvel. Het is bruiner, niet stuwwalrood. Volgens mij is het een drumlin, dat wil zeggen versmeerde oude bult doordat ijs eroverheen is gegaan. En die loopt door tot en met Westervlier, een langgerekte drumlin. En dan is het grondmorene, dus keileem, en dat veroorzaakt volgens mij de natte Westerflier. jij ziet het anders?
De havezate Westerflier ligt net buiten de dekzandgordel om de (inderdaad) grondmorenerug van Stokkum op een combinatie dekzandrug, beekdal en dalvormige laagte. Die dekzandgordels laten op de AHN vaak ook een onderverdeling in percelen zien. Daar zijn dan dus de essen op aangelegd. Er liggen veel havezates in het natte gebied rond Goor (sowieso al een weggevertje, die plaatsnaam). Voorzover ik begrijp zijn die havezates veelal ontstaan als boerderij, vaak als zetel van het erfmarkerichterschap, waardoor de waarde van de boerderij niet alleen meer lag in het vruchtbare land maar ook in het voorzitterschap van de marke, waardoor ze dus in gegoede handen terecht zijn gekomen. Vervolgens kregen ze ook rechten in de Staten van Overijssel. Heb ik je wel eens ergens zien schrijven dat op de Veluwe of de Utrechtse heuvelrug een adellijk landhuis nog wel eens verplaatst is van de uitgegroeide boerderij naar een schilderachtige plek op een stuwwal (grondmorene), volgens mij is dat in Twente niet gebeurd.
De geomorfologie van Oost-Nederland, zeker achter de lijn Ommen-Lochem-Aalten is buitengewoon complex. Kees Hana noemt het in “Van dier en plant, water en land” (1946) een “schollenlandschap”, Roy van Beek in zijn proefschrift een eilandenrijk (alhoewel dat ook over de onderzoeksgeschiedenis gaat). Het is de combinatie van tektoniek die het globale verval richting het noorden en het westen heeft veroorzaakt waardoor er aan de grens nog Tertiar materiaal en landvormen aan de oppervlakte liggen, gecombineerd met glaciale vorming en vervolgens overrijding, en het gebrek aan een werkelijk grote rivier die daarna materiaal consequent heeft weggewerkt en er klei overheen heeft gelegd waardoor het zo’n lekker rommeltje is. Ik heb het al eens eerder gezegd: ik vind de Utrechtse Heuvelrug daarbij vergeleken onmeunig saai.
hoi C, duidelijk verhaal, maar twee dingetjes: ik kan me niet herinneren geschreven te hebben dat landhuizen op de Utrechtse Heuvelrug (ik schrijf overigens meer over Gelderland) zijn verplaatst en zijn uitgegroeid vanuit een boerderij. Op de zuidelijke Veluwe, een echt landhuizengebied, is de geschiedenis anders. Een ander ding: de stuwwal hier bestaat niet uit grondmorene maar uit rivierafzettingen van de pre-Rijn en pre-Maas die zijn opgestroopt en scheefgezet. Daar ligt geen morene bovenop, want er heeft nooit ijs bovenop gelegen. Dat is echt anders dan bij veel heuvels in Salland en Twente die na de vorming door nieuwer ijs zijn versmeerd.
Gisteren toevallig door Stokkum en over de Herikerberg gewandeld. De wal rondom de stuwwal van Stokkum is een dekzandrug. Dat was wel te merken aan de zandpaden. Die blazen kennelijk regelmatig op rond stuwwallen, en andere hoogtes, want je ziet ze meer in dit deel van Nederland. Misschien dat ze bij de Veluwe en de Utrechtse heuvelrug niet gevormd zijn of weggespoeld door de Rijn en de IJssel, want die hebben daar als ik naar de steilte van de stuwwallen oordeel soms wel eens tot onderaan gestaan. Bovendien: rivierdal dus opgeblazen zand vormt eerder een rivierduin? Ook bij Gelselaar en Geesteren (Gld.) zijn de dekzandruggen te herkennen. Die drie bulten worden trouwens wel eens als drumlin aangeduid. Op de kaart zie je dan een weg of wegen die een ovaal vormen, en die lopen om de hoogte heen. Bij Stokkum kan je dat heel mooi zien, en wordt hij doorsneden door het Twentekanaal. aan de zuidzijde daarvan loopt de gegraven Schipbeek op of langs de dekzandwal. Het landschap valt aan weerszijden zelfs een beetje weg.
Dank voor je reactie. De wal ligt ook rond het Westerflier. Dat is supernat, zou daar keileem vlak onder het maaiveld zitten? Dan denk ik dat je tussen De Hulpe en de zuidpunt van het Westerflier drie van die plekken hebt met keileem en een wal eromheen. Zouden dat echt dekzandruggen zijn? De vorm is anders dan de dekzandruggen in de Gelderse Vallei, dat is meer een glooiende deken.
Voor zover ik kan zien is de kop die jij met de Hulpe aanduidt een continue stuwwal tot aan het kanaal bij Stokkum. Daaromheen ligt een dekzandgordel, om de juiste term te gebruiken. Her en der doorbroken en bij Markelo niet meer op de combinatie AHN/geomorfologisch te herkennen. Als ik het goed zie ligt het Westerflier buiten de dekzandgordel, en (dus) lager. Het stikt daar bij Goor en Diepenheim (en dan helemaal naar het noorden bij Almelo) van de nattigheidstoponymen, en dat is omdat het land in Oost-Nederland in het algemeen richting noordwest afloopt, en het water daar op de Sallandse heuvelrug stuit. Het loopt dan met de Regge richting Ommen, waar het pas weer naar het Westen kan. Keileem zal er ook zitten en lokaal verschillen veroorzaken, maar hoofdpunt blijft de gebrekkige afvoer richting de IJssel
Dat is een originele manier van kijken naar ons land. Maakt de Hemelse berg ook een kans?
vast niet…. of wel? Ik heb om te oefenen eerst een duidelijk afgebakend geheel gepakt: de Sallandse Heuvelrug is net een eilandengroep in een groene oceaan. Maar ik ga dit zeker ook voor de stuwwal van Heelsum – Dieren bekijken.
‘een eilandengroep in een groene oceaan’. Dan zie ik bij deze temperatuur gelijk de Stille Zuidzee voor me, met een andere kleurensamenstelling.
Ik ben benieuwd of de Hemelse berg zijn naam mag behouden.