In de voorlaatste ijstijd lagen er rond de Veluwe ijsvelden die de stuwwallen van alle kanten hebben opgeperst. Gewoonlijk benoemen we daarbij de twee grote ijsvelden in de IJsselvallei en in de Gelderse vallei, maar dat is wat te simpel gesteld. Dus laten we eens meer in detail kijken welke stuwwallen we kunnen onderscheiden op de Veluwe. Dat zijn er zes.
1 De grootste – dikste en hoogste – stuwwal is die van Hattem-Dieren rond Apeldoorn. Die is vanuit het oosten opgeperst door het ijsveld in de IJsselvallei. Door deze stuwwal zit een grote poort bij Epe, maar de twee stukken horen wel degelijk bij dezelfde stuwwal. De top is de Tafelberg bij Rheden op ca 110 m+NAP. In het noorden is de stuwwal wellicht ook vanuit het noorden opgestuwd en zo gesandwiched tussen twee ijsvelden in.
2 Nummer twee is de stuwwal van Dieren-Heelsum rond Arnhem met als top de Zijperberg bij Rheden op 102m+NAP. Dit is waarschijnlijk een stuk van de stuwwal Hattem-Dieren dat om zijn as is gedraaid.
3 De derde in hoogte is de stuwwal Garderen-Ermelo met als top Hamberg op ca. 55 m+NAP. Dit is opgestuwd vanuit het ijsveld in de Gelderse Vallei en de ijslob die in het dal van de Leuvenumsebeek lag.
Tussen de stuwwallen van Hattem-Dieren en Nunspeet-Garderen ligt het dal van de Leuvenumsebeek. Zie nummer 6 voor de derde stuwwal daar.
4 De stuwwal van Lunteren-Wageningen (rond Ede) is nummer vier met als top de Sijsselt op ca. 52 m+NAP. Dit is opgeperst door het ijsveld in de Gelderse Vallei.
5 De stuwwal van Reemst is een kleintje met als top de Valenberg op 50 m+NAP. Hier doorheen ligt een prachtige grote poort die ik de Ginkelsepoort heb genoemd. Dit is in mijn hypothese oorzaak van het ontstaan van het Renkums beekdal. De stuwwal is opgeperst door een zijlob van het ijsveld in de Gelderse Vallei.
De vier stuwwallen in het zuiden omsluiten de Sandr van Schaarsbergen.
6 Een klein apart stuwwalletje ligt bij Vierhouten dat vanuit het noorden is opgeperst. De top is ca 35 m+NAP.
