Het klassieke tripelpunt is een hoog punt waarbij de hellingen afwateren naar verschillende beken die stromen naar verschillende rivieren. De zeven rode super-tripelpunten op bijgaande kaart van Europa zijn klassiek.
Nederland heeft volgens mij twee of drie tripelpunten van dit type: tussen de Rijn, IJssel en Eem bij Terlet op de Veluwe en het tripelpunt wat misschien wel een quadripelpunt is van de Aa, Hunze, Reest en Vecht bij Schoonloo op de Hondsrug. Schoonloo ligt precies boven een zoutpijler, maar dat is een ander verhaal. Een derde punt ligt ook op de Hondsrug waar bij Emmen de Hunze, Vecht en Mussel bij elkaar komen.
Nederland is anders. De meeste beken beginnen hier in hoogveengebieden. Een hoogveengebieden is net een spons op een schoteltje: als het schoteltje vol is met water, stroomt het water alle kanten op. Hoogveengebieden wateren dus naar alle kanten af via talrijke kleine beekjes.
Maar: we hebben de meeste hoogveengebieden afgegraven en opgestookt. De meeste zijn nu laaggelegen landbouwgebieden die kunstmatig ontwaterd worden. Van de oorspronkelijke watertjes is niets meer te vinden.
Het Bourtangerveen bij Emmen stroomt naar drie kanten leeg: naar de Mussel, de Ems en de Vecht. De Mussel en Ems stromen naar de Dollard en de Vecht naar het IJsselmeer.
Het voormalige hoogveengebied van Leek stroomt leeg op zijbeken van de Boorn, Peize /Aa en de Tjonger. Het tripelpunt ligt bij Veenhuizen. De Boorn komt uiteindelijk bij Harlingen in de Waddenzee, de Peize in het Lauwersmeer en de Tjonger in het IJsselmeer. Mooi tripelpunt, maar het is nu landbouwgebied.
In het voormalige hoogveengebied bij Smilde ontspringen (zijbeken van) de Reest, Tjonger en Aa. Het zijn nu sloten tussen landbouwgronden, en elk stroompje is beheerst. De Vledder Aa ontspringt in het restant van dit grote hoogveengebied, het Drents-Friese Wold en stroomt naar Steenwijk.
Gelukkig er zijn ook leukere verhalen:
Het Aamsveen ten zuiden van Enschede is nog altijd hoogveengebied en onderdeel van een groter Duits veengebied. Het veen watert naar het noorden af op de Dinkel, maar is in Duitsland naar het zuiden toe ontwaterd en ontgonnen richting de Schipbeek. Ten westen van het veen ligt een hoge rug en daar beginnen meerdere watertjes die of in de Hegebeek samenkomen die vroeger uitmondde in de Regge, nu in het Twentekanaal, of naar het noorden via de Glanerbeek naar de Dinkel, of naar het zuiden naar de Alstatter Aa die verderop de Buurserbeek en Schipbeek heet. Hier kun je waarschijnlijk een aardige fietstocht uitzetten op zoek naar diverse bronnen.
Ook het Fochteloerveen bestaat nog. Hier ontspringen (zijbeken van) de Tjonger, de Peize en de Aa. De Tjonger stroomt naar het IJsselmeer, de Peize en de Aa komen samen en stromen vervolgens naar het Lauwersmeer.
En de rest van Nederland? Niks noppa nada tripelpunten.
Ik hoop dat ik heel veel hoogveengebieden vergeten ben.
Mathilde,
Ik heb de driestromenpunten in Drenthe nog eens nagespeurd en op een kaartje gezet.
De ondergrond komt uit een boek. De beeknamen veranderen nog al eens; ik heb de belangerijke genoemd. De rode stippen zijn de stromenpunten en groene lijnen de waterscheidingen.
Ik kwam inderdaad tot drie driepunters en één vierpunt. Het door jouw gevonden punt bij Emmen ligt ietsje noordelijker bij Weerdinge op de es. Dus toch net nog op de Hondsrug… Het punt in het Bourtanger Veen ligt op de grens met Duitsland, vroeger zeer waarschijnlijk in Duitsland. Hoe dát zo, daarover binnenkort meer… 🙂
Eens kijken of ik een kaartje kan bijvoegen in jouw blog.
http://i63.tinypic.com/fk19x5.jpg
De Boorne in Friesland is een interessante, mondde heel vroeger uit in de Middelzee (landinwaartse aftakking van de Waddenzee) waaraan Leeuwarden lag. Die Middelzee is in de loop der eeuwen ingepolderd, Het Bild als laatste. De Boorne gaat sinds die inpolderingen over in de Ee, die in de Lauwerszee uitmondt. Niet naar Harlingen denk ik … ☺
Naar Harlingen zal een kanaal zijn. Inderdaad mondde de Middelzee uit bij Het Bild . Het hele middendeel van Friesland zal daarheen afgewaterd hebben. Ik ga nog eens op de oude kaarten kijken en pas het aan zodat dit duidelijk wordt.
Het Bourtanger Moor kende nog een tweede tripelpunt. Iets meer naar het zuidoosten, waarschijnlijk net op Duits grondgebied.
Ten oosten van het huidige dorp Weiteveen lag een veenhoogte afwaterend naar de veenmeren Zwarte Meer (noorden), Hebeler Meer (oosten naar Eems) en de Twist Aa (naar westen, Vecht).
Overigens bestaat het tripel punt nu nog steeds, een beetje diffuus, op de grens van het Amsterdamsche Veld met Duitsland.
Mooie blog!
Dank voor het compliment en nog meer dank voor je bijdrage. Weer wat te bestuderen. Wil je er een gastblog over schrijven?
Hoei…
Ik heb nog een Bargerveenschrijfsel ergens op een schijf.
Ik kan proberen om dat om te vormen tot een schrijfsel voor jouw blog.
Duurt even hoor.
Ik geef wel een seintje.
Groet van Rob
Prima, ik kijk ernaar uit.
Ik heb eens gekeken naar de mogelijkheid om een tripelpuntwandeling in de buurt te doen, maar helaas voor je verzameling tripelpunten watert het Aamsveen niet af op de Regge. De enige beek die kandidaat zou zijn voor de afvoer naar de Regge is de Hagmolenbeek die in het Witte Veen Nederland in komt en gevoed wordt uit ontwateringssloten in Duitsland. Alleen ligt de grondmorenerug van Enschede-Alstatte tussen de westelijk afwaterende Hagmolenbeek en de ten oosten daarvan gelegen veengebieden waar het Aamsveen deel van is. Richting het noorden voert de Glanerbeek het water af, en dat belandt in de Dinkel. Het water dat uit het Aamsveen zuidelijk afstroomt, komt voor of bij Alstatte, waar zowel zuidelijk als noordelijk de grond hoger is, allemaal in de Alstatter Aa terecht, en die wordt later de Buurser/Schipbeek.
wat leuk dat je meedenkt! Dus geen tripelpunt in de veengebieden rond het Aamsveen. Dat is een tegenvaller. Toch zou je wel op een zondagwandeling de bronnen van (zijbeken van) een paar bekende beken kunnen bezoeken. Als ik het goed zie op de topokaart, ontspringt bij Grosser Hundfeld, ten westen van het veen dus op de rug, een zijbeek van de Hegebeek (naar het westen) en begint daar bij diezelfde boerderij ook een beek naar het oosten, het veen in. Die boer kan vast meer vertellen, hij woont op een waterscheiding. Kun je er een waterscheidingstocht van maken. Fietstocht over de toppen en dan op zoek naar de bronnen.
ik heb het anders omschreven, met dank nogmaals voor je meedenken! Want de Hegebeek ontstpringt op de hoge rug, de Dinkel in het veen, en de Alstatter Aa loopt er langs maar het veen is wel daarop ontwaterd.
Er staat nog een wandeling op het lijstje van Enschede naar Alstatte. Echt over de rug gaat niet zo best, er loopt niet helemaal een weg over de kam. Maar de oude spoorweg is wel een optie. Alleen is het aantal mogelijkheden tot grensoverschrijding niet zo groot en noopt dat tot omlopen of het negeren van art. 461 bordjes…
Die art 461 bordjes zouden ze eens moeten opschonen.
Het lijkt me boeiend om daar een wandeling of een fietstocht uit te zetten. Bronnentocht. Met een grensoverschrijdende kaart erbij. Mijn moeder woont in Lonneker, ik ga daar binnenkort weer heen. Hoe kan ik je bereiken? Whatsapp?