Het klassieke tripelpunt is een hoog punt waarbij de hellingen afwateren naar verschillende beken die stromen naar verschillende rivieren. De zeven rode super-tripelpunten op bijgaande kaart van Europa zijn klassiek.

kaart 21 Waterscheidingen in Europa

Nederland heeft volgens mij twee of drie tripelpunten van dit type: tussen de Rijn, IJssel en Eem bij Terlet op de Veluwe en het tripelpunt wat misschien wel een quadripelpunt is van de Aa, Hunze, Reest en Vecht bij Schoonloo op de Hondsrug. Schoonloo ligt precies boven een zoutpijler, maar dat is een ander verhaal. Een derde punt ligt ook op de Hondsrug waar bij Emmen de Hunze, Vecht en Mussel bij elkaar komen.

Nederland is anders. De meeste beken beginnen hier in hoogveengebieden. Een hoogveengebieden is net een spons op een schoteltje: als het schoteltje vol is met water, stroomt het water alle kanten op. Hoogveengebieden wateren dus naar alle kanten af via talrijke kleine beekjes.

Maar: we hebben de meeste hoogveengebieden afgegraven en opgestookt. De meeste zijn nu laaggelegen landbouwgebieden die kunstmatig ontwaterd worden. Van de oorspronkelijke watertjes is niets meer te vinden.

Het Bourtangerveen bij Emmen stroomt naar drie kanten leeg: naar de Mussel, de Ems en de Vecht. De Mussel en Ems stromen naar de Dollard en de Vecht naar het IJsselmeer.

Het voormalige hoogveengebied van Leek stroomt leeg op zijbeken van de Boorn, Peize /Aa en de Tjonger. Het tripelpunt ligt bij Veenhuizen. De Boorn komt uiteindelijk bij Harlingen in de Waddenzee, de Peize in het Lauwersmeer en de Tjonger in het IJsselmeer. Mooi tripelpunt, maar het is nu landbouwgebied.

In het voormalige hoogveengebied bij Smilde ontspringen (zijbeken van) de Reest, Tjonger en Aa. Het zijn nu sloten tussen landbouwgronden, en elk stroompje is beheerst. De Vledder Aa ontspringt in het restant van dit grote hoogveengebied, het Drents-Friese Wold en stroomt naar Steenwijk.

Gelukkig er zijn ook leukere verhalen:

Het Aamsveen ten zuiden van Enschede is nog altijd hoogveengebied en onderdeel van een groter Duits veengebied. Het veen watert naar het noorden af op de Dinkel, maar is in Duitsland naar het zuiden toe ontwaterd en ontgonnen richting de Schipbeek. Ten westen van het veen ligt een hoge rug en daar beginnen  meerdere watertjes die of in de Hegebeek samenkomen die vroeger uitmondde in de Regge, nu in het Twentekanaal, of naar het noorden via de Glanerbeek naar de Dinkel, of naar het zuiden naar de Alstatter Aa die verderop de Buurserbeek en Schipbeek heet. Hier kun je waarschijnlijk een aardige fietstocht uitzetten op zoek naar diverse bronnen.

Ook het Fochteloerveen bestaat nog. Hier ontspringen (zijbeken van) de Tjonger, de Peize en de Aa. De Tjonger stroomt naar het IJsselmeer, de Peize en de Aa komen samen en stromen vervolgens naar het Lauwersmeer.

En de rest van Nederland? Niks noppa nada tripelpunten.

Ik hoop dat ik heel veel hoogveengebieden vergeten ben.

Alle afbeeldingen

  • Waterscheidingen in Europa