Rijkswaterstaat noemt de Stuw bij Driel de hoofdkraan van Nederland. Lees hier waarom.
De stand van de Stuw bij Driel bepaalt hoe het water van de Rijn verdeeld wordt over de Waal, de Rijn en de IJsel. Bij Pannerden gaat tweederde van het water naar de Waal, en eenderde naar de Rijn. Bij de Pleij gaat vervolgens eenderde van het Rijnwater naar de IJsel. (Ik schrijf superouderwets IJsel voor deze IJsel, en IJssel voor de Hollandse IJssel. Dus ook IJselmeer.)
In de Nederrijn liggen drie stuwen: bij Hagestein, Amerongen en deze bij Driel. In de Waal en in de IJsel liggen geen stuwen, dat is handig voor de scheepvaart. Stuwen zijn voor schepen wat stoplichten zijn voor auto’s, maar dan met veel meer vertraging.
In de winter staan de stuwen een aantal weken open. Dat is een machtig gezicht. De rest van het jaar zijn ze dicht en varen de schepen door de sluis. Maar dicht is niet dicht: een centimetertje hier, een openingetje daar: Rijkswaterstaat regelt uiterst precies hoeveel water bij de stuw wordt doorgelaten.
De stuwen bij Hagestein en Amerongen hebben als functie om voldoende waterdiepte bovenstrooms van de stuw te garanderen zodat de rivier bevaarbaar blijft bij laag water, aangrenzende landbouwgebieden water kunnen inlaten en water door de Grift naar de Gelderse Vallei kan. De Grift ververst het water in de gracht van Amersfoort.
De stuw bij Driel regelt ook de bovenstroomse waterstand, maar bovendien regelt die waterstand hoeveel water er naar de IJsel stroomt en dus in het IJsselmeer terechtkomt. Het IJsselmeer is ons grootste zoetwaterbekken. Als dat droogvalt hebben we een gezamenlijk groot probleem dat het huidige droogteproblemen verre overstijgt.
De droogte van dit jaar is behoorlijk zorgwekkend. Rijkswaterstaat kan niet meer water aanvoeren dan er beschikbaar is, en het beperkte water wordt verdeeld over de Waal, de Rijn en de IJsel. Bovenstrooms van de stuw van Driel is de waterstand in de Rijn zo laag, dat scheepvaart onmogelijk is en woonboten droog liggen. De foto’s van de scheve vloeren lijken vermakelijk, maar lang niet elke boot zal waterdicht blijven. De bomen in de grote boomkwekerijen in de Betuwe verdrogen, wat voor de eigenaren miljoenenstrops zijn. In de IJsel is het niet veel beter: de haven van Deventer ligt al maanden droog en schepen liggen vast in de haven.
Hoe droog is het? Dat kun je zien op de site van Rijkswaterstaat.
- gemiddeld voert de Rijn bij Lobith 2222 m3/sec ons land binnen.
- in janurari 2018 kwam 9000 m3/sec bij Lobith binnen. Dat leverde prachtige plaatjes op van Nederland waterland.
- vandaag, 26 oktober 2018, vervoert de Rijn bij Lobith 742 m3/sec. De Rijn boven Driel krijgt daarvan 14,5 m3/sec.
Hee, dat is precies de gemiddelde afvoer van de Dommel.
Meer weten over de geschiedenis van de Rijn? Doe mee met Zandbanken in de Rijn. Ik onderzoek in 30 afleveringen de Rijn tussen Arnhem en Vianen aan de hand van een tien meter lange kaart uit 1671. Lees over meanderen, anastomoseren en vlechten. Over zandbanken, rijswaarden, grienden en uiterwaarden. Over bandijken, schaardijken en kaaidijken. Over veldbezoeken van de Gelderse Rekenkamer in de 17de eeuw die zoveel mogelijk zandbanken in gebruik wilde nemen en landmeter Bernard Kempinck die kaarten aanleverde. Over het Gelders waterrecht en het leggen van kribben. Met vele kaarten, foto’s en tekeningen.
Herinner ik me dat nu goed? Kan deze stuw met behulp van een enorme “domme kracht” met de hand bediend worden?
Met de hand? Door aan een zwengel te draaien? Misschien kan dat wel, voor het geval in Nederland de electriciteit uitvalt en watermanagement toch door zou moeten gaan. Zou het zo zijn dat alle pompen, gemalen, sluizen en stuwen ook met de hand bediend kunnen worden? Het zou zo maar kunnen, want anders staat Nederland bij een electriciteitsstoring in een paar dagen onder water. Hmm, nooit over nagedacht…
Hebben wij dit jaar genoeg geleerd van de warmte en de droogte.
Voor wateroverlast hebben we wellicht wereldkennis opgebouwd.
Maar zijn we nu ook slim genoeg om ons te beschermen tegen een watertekort??? Vriendelijke groet,
nee zo slim zijn we nog niet. Al die waterwerken zijn erop gericht water snel af te voeren. Water vasthouden is een andere tak van sport. Jaja.
Het is te hopen dat dit droog en zonnig jaar een uitzondering is die slechts zo eens de 40 jaar mee maakt. Anders zijn de gevolgen voor ons land niet te overzien. Maar het kan een voorbode zijn voor de reeds plaatsvinden klimaatverandering. het blijft afwachten. Ik heb nu eenmaal geen kristallen bol die me de toekomst voorspelt.
Klopt, eens.