Aan het einde van deze werkdag in februari hebben we nog net 2 uurtjes tijd om te genieten van het mooie weer. Niet te lang, niet te ver, met zon en toch beschut, met mooie doorkijkjes en eindigend bij iets lekkers: de Hemelse Berg bij Oosterbeek, helemaal perfect.
We lopen vanaf De Oude Herberg, waar bushalte, bankje, parkeerplaats en koffie mooi samenkomen, naar beneden naar het landgoed De Oorsprong. Daar begint de Oorsprongbeek met een mooie diepe sprengkop. Wat een werk moet het graven daarvan geweest zijn.
De beek is een paradijs voor liefhebbers van kabbelend schoon water en metselwerk. Het metselwerk is gemaakt met misbaksels: bakstenen die te dicht bij het vuur hebben gelegen en daardoor zijn misvormd. Sommige zijn zelfs bijna gesmolten, waardoor ze geglazuurd zijn. Daar heb ik geen foto van gemaakt, sukkel ben ik toch, gauw weer eens heen.
Hier ligt ook een oud zwembad dat eerst heel duurzaam door de zon werd opgewarmd: het water werd door goten geleid, zigzag heen en weer, en stroomde dan lekker warm het zwembad in. Later werd dat heel ouderwets gevonden en die installatie vervangen door iets met diesel, en dat werd te duur en nu is het zwembad buiten gebruik. Het ligt achter het hek van de tuin De Lage Oorsprong en daar ga ik zeker ook eens kijken maar dat is dan een ander verhaal.
Vanaf een grothuisje valt een meters hoge waterval waar je leuk achterlangs kunt lopen.
Onderaan de berg een wijer en molengoot, met een informatiebordje erbij. Hier stond de eerste suikerbietenfabriek van Nederland. Uit de tijd van keizer Napoleon die de handel met Engeland verbood: voorloper van de Brexit. De suikerbietenfabriek heeft drie jaar bestaan maar werd niet rendabel. Later werd er stroop en aardappelmeel gemaakt. Op deze prachtige plek stond dus een fabriek, vol stinkzooi en afval. Waar 50 mensen werkten. Vroeger was Nederland veel mooier, jaja, mooi niet. Wij genieten in de zon van onze vrije uurtjes op dit bankje, kijken uit over het dal terwijl we luisteren naar de vogeltjes en de waterval. Een aardappelmeelfabriek dus.
Bij het kerkepaadje stroomt de beek de uiterwaarden in. Ook hier heeft gemeente Renkum zo’n mooi hek geplaatst. Geweldig, respect voor onze beken.
Meer lezen: prachtig boek van Ruud Schaafsma over de beken in Doorwerth en Oosterbeek.
Rond 1700 stond boven aan de Oorsprongbeek een Kruijtmolen als ook een Papiermolen. Dat is te zien op ‘Caerte van de LandscapsHegge(n) gelegen onder Oosterbeek en den Heerlijkheit van de Dorreweert van Outs Genoemd de Coenen Bossen – 15 december 1702’
Mijn voorvader Jan Laurens was er van beroep kruitmaker (kruitmolenaar van buskruit o.a.).
Jan Laurens (Kruydmaker) of Jan Laurensen / Jan Laurentius. Deze Jan komt in 1696 vanuit Maastricht aan in Oosterbeek en trouwt daar 28 januari 1700 met Jenneke Willemse in de Nederduits Gereformeerde kerk van Oosterbeek. Zij kregen 2 zonen: 1. Laurens (Laurens) Janszen, geboren in 1700 in Oosterbeek en 2. Johannes Jansen (Jan) Kruydmaker, geboren in 1702 in Oosterbeek.
Ik ben benieuwd of er meer oude kaarten bestaan van de Oorsprongbeek, waar deze ‘industrie’ uit de 17e eeuw met watermolens zichtbaar is.
Dit is een leuke kaart uit 1660 van Oosterbeek, maar daar staat die molen niet op. https://permalink.geldersarchief.nl/A9C1466FA71D424E98676B8602EB15BA
Jammer!
Wat is het hier mooi hè? 😉
De ene ontwikkeling gaat vooruit, de andere achteruit. Ben benieuwd hoe het hier over vijftig jaar is.
schitterend daar bij jou.
Nou… “we gaan nu veel zorgvuldiger met het landschap om”???
De genoemde Oude Herberg heette, als ik het goed heb, vroeger de Koude Herberg.
klopt, de koude herberg. Ik vermoed dat dit nu niet veel klanten trekt, en ze er daarom een letter van afgehaald hebben.
Met die goede oude tijd viel het wel tegen.
eens. We gaan nu veel zorgvuldiger met het landschap om. Alleen zijn we wel met veel….