Een stukje van deze kaart van Kempinck uit 1616 van Doorwerth heeft me vanaf het begin getriggerd:
Een kelder??
Sorry dat ik stoor. Rechts op deze site staat een doneerknop. Wij vragen vriendelijk om met 3 euro deze site en de boeken die we publiceren te steunen. Hoeft niet, mag wel.
Ok, eerst maar eens kijken waar ik zit op de aarde. De weg van links naar rechts is de oude Oosterbeekseweg. Het is het deel waar ik nooit naar de zijkant van de weg kijk omdat ik óf veel te hard naar beneden suis, óf veel te hard moet ploeteren om boven te komen. De kelder lijkt in 1616 een omwald stuk grond te zijn in een bos. Links ervan ligt Krijegers boomse hegge, erboven twee hegge met daarin een ratstaeck – dat is een ander verhaal. Zou de wal 403 jaar na deze kaart nog op het AHN zichtbaar zijn?
Wow, ja hoor. Een klein hoekje is opgesnoept bij de verbreding van de nieuwe Oosterbeekseweg, maar verder ligt De Kelder er nog! Ik moet zoeken tussen de oude Oosterbeekseweg en de VanderMolenallee vlak voor die tesamen komen. Even ten westen van de GSM-zendmast.
Op de kaart van Van Geelkercken (gekopieerd door Ruisch) staat hij ook:
En ook op de kaart van Thomas Witteroos van het Coenenbosch, een kaart uit 1570:
Meer over deze kaart.
Zie dit detail:
Wat zou de kelder zijn geweest? Op het AHN is het omwalde stuk ongeveer 50*50 meter groot. Op het WNT staat eigenlijk maar een betekenis van het woord kelder: een ondergrondse ruimte. Zat hier een ondergrondse ruimte? Was dit een diep uitgegraven perceel, waarvan de grond gebruikt was om een wal op te richten? Was dit zo diep uitgegraven dat het de naam Kelder kreeg?
Ik heb geen idee, dus ik lees graag suggesties.
Meer lezen over de omgeving van Doorwerth? In ons boek ‘Wandelen in het Doorwerth van 1847‘ vergelijken we het Doorwerth van toen met nu.
Premium abonnees kunnen hier het artikel lezen dat we over de kelder hebben gepubliceerd
Voordelen voor premium abonnees:
- transcripties van teksten op kaarten;
- pdf’s van onze in eigen beheer uitgegeven boeken;
- pdf’s van onze gepubliceerde artikelen;
- bij veel blogstukken transcripties van archiefstukken;
- de serie Zandbanken in de Rijn (2022);
- de serie het Merckendal (2023);
- doorlezen bij de serie Anno (2024).
Zou het geen boerenschans kunnen zijn? Een omwald stuk waar ’s nachts de schapen werden ondergebracht, en die ook gebruikt kon worden door mens en dier om zich te bergen tegen plundergevaar? Zie ook ‘Kruishaarse berg’ bij Nijkerk!
Op de door jou opgenomen GA 1403-0004 vind je ten noorden van de ‘puzzel’ de hegge Die Koe Del. Van die hegge is een eigen kaart, GA 1403-0010, https://permalink.geldersarchief.nl/DF3555CA19164F9BBE4371661E899AFE
Daarop staat die ‘puzzel’ ook. Daar heet het iets als Baetselbeets Hofstee. Zonder gebouw, maar toch iets van een erf? Boerenerf?
Ja klopt, maar nergens staat een boerderij. Een kelder als een kunstmatige laagte komt wel vaker voor. Ik zag ook een kelder ten noorden van Arnhem, bij de Cattepoel, op een kaart van de 17de eeuw. Maar dat is een afgraving, en hier is het omgeven door een wal. Ik weet het nog niet.
ik ben ook benieuwd wat daar is . altijd leuk om in het verleden terug te kunnen kijken . en wat daar dan nog van over is
Helemaal mee eens. En sinds het AHN online gratis te zien is, komt zoveel tevoorschijn.
Een (erg grote) ijskelder?
Denk je? Het ligt in het gebied van Doorwerth, de ijskelder van Doorwerth ligt achter De Zalmen (vlakbij de achterlaan naar het kasteel)
Toponiemen: altijd leuk. We zien op de kaart dat er links een ….boomshoogte ligt, en die paal met dat rad staat ook op een hoger terrein (als gewoonlijk bij galg en rad: altijd nabij doorgaande wegen en zo mogelijk hoger geplaatst. Voor de zichtbaarheid. Kelder zou dan een aanduiding voor een lager gelegen stuk land kunnen zijn.
Ik vond ook “Keller” als afleiding van “Kellers of Kellenaars. De beroepsnaam kellenaar/kellener, variant van keller/kelder, en die we nu nog als kelner kennen, duidde eertijds degene aan die zorg droeg voor de wijn- en voorraadkelder, de keldermeester van een hof of een abdij, bij uitbreiding degene die de opbrengsten van de bezittingen van een abdij of klooster ontvangt en beheert.
Oude vormen in de naamreeks van een familie Kellenaar worden nog voorafgegaan door het voorzetsel ‘van’, waardoor de naam een toponymisch aspect krijgt: de naam zou kunnen duiden op bewoning of beheer van een kellenarij, vergelijk De Kellerij of Kellenarij te Putten.
hoi Jan, dank voor het meedenken! Mij valt dan ook nog op dat het lettertype zo anders is.
Ik ben er vandaag langsgefietst, en ik zag alleen adelaarsvarens (die alles wat op een wal leek vervaagden), eiken met processierupsennesten en twee grenspalen met een bloem als symbool erin (aan de niet-Doorwertse kant) tussen de twee asfaltwegen. Die grenspalen staan dus precies op de oostelijke wal van de Kelder, zie ook de kaart van Kempinck: de rode lijn is de grens van Doorwerth. Niet dat ik denk dat het er iets mee te maken heeft, maar de plek is in het bos dus gemakkelijk te vinden. Je …boomshoogte is Krijegers boomse hegge. Bij Doetinchem ligt ook een Huis De Kelder, herinner ik me ineens. Net ten westen van Doetinchem.