Grens tussen Reemst en Hindekamp

Op deze kaart uit 1722 tekent Elshoff het Reemsterveld.

Meer over deze kaart.

Ik kijk vandaag naar de westgrens:

Hier tekent Elshoff een knik in de grens en schrijft daarbij: Koerts Huttepol, op andere kaarten schrijft hij ook wel Koerhuttepol. Is dit de hut van Koert? Of is dit een uitkijkhut voor de jacht of aan de grens – koeren is immers uitkijken? Bij de pol staat een tekst:

soo sommige meenen sou op dese pol de scheijdig loopend

Tja, landmeters werden niet vanwege hun taalvaardigheden aangenomen. Maar goed, de grens loopt dus ‘volgens sommigen’ via deze pol. Verder tekent Elshoff ook nog een stippellijn om de Koerhuttenpol heen, en hij tekent een driehoek in potlood (maar dat kan ook later zijn gebeurd).

Kortom: hier is iets aan de hand.

E georefereert de kaart van Elshoff en ik lever punten aan die volgens mij vastigheid bieden: hoekpunten van het gebied, grenspalen die er nog staan (weliswaar zijn de palen net een tiental jaar jonger, maar ze zijn op dezelfde markante plekken geplaatst), E komt tot deze kaart.

Ik sta paf, dat heeft Elshoff goed gedaan in 1722.

Bekijk ons boek Van Heelsum naar Otterlo, over de oude Vossenweg door ruimte en tijd. Hierin beschrijven we een prachtige wandelroute met bijna 100% zandweggarantie tussen Heelsum en Otterlo. Met aandacht voor landschap, natuur en cultuurhistorie.

Geheel toevallig vindt E een stuk uit 1766 met een beschrijving van deze zelfde westgrens. Voor abonnees zet ik het stuk in de boekenkast. Het gaat over de grens tussen Hindekamp en Reemst. Deze grens wordt beschreven aan de hand van zeven pollen, van noord naar zuid:

1. Op de hoek van de Langenberg ligt het drielandenpunt tussen Wekerom, Reemst en Hindekamp.
2. Vandaar oostwaarts ligt een tweede pol.
3. Verder oostwaarts bovenop de Langenberg bij de Wekeromseweg ligt een derde pol.
4. Vandaar zuidwaarts gaat de grens in een rechte lijn naar een hoog bergje (waarop vroeger een berkenboompje stond) met daarop de vierde pol.
5. Vandaar verder zuidwaarts in een rechte lijn tot een bergje bij de Kelderbergen, aan de weg die naar Wageningen gaat, ligt de vijfde pol.
6. Vandaar verder in een rechte lijn over de Wageningseweg ligt de zesde pol, vlak bij het bos aan de voet van de Kelderbergen.
7. Vandaar verder in een rechte lijn naar een paal tussen de Kelderbergen en de Westerbergen op het drielandenpunt tussen Hindekamp, Reemst en Ginckel.

Nou is dit 44 jaar na Elshoff, en ik vermoed dat intussen die grens niet gewijzigd is. Punt 1, 2, 3 en 7 zijn geen probleem. Pol 1, 2 en 3 tekent Elshoff ook. Pol 3 is bij uitkijkpunt Valenberg. De paal bij 7 staat er nog (alleen is hij nu van beton). Het denkwerk is 4, 5 en 6.

Elshoff tekent de Koerhuttenpol absoluut niet bij de Kelderbergen of de Wageningseweg (zie eerste detail). De Koerhuttenpol moet 4 zijn dus, maar het is raar dat in dit stuk niets staat over de Koerhut of Koertshut. Alleen dat er vroeger een berkenboompje op stond. Ik teken de grens van Elshoff in op googlemaps.

Dan die driehoek in potlood tussen de Koerhuttenpol en de Wageningseweg. Het zou kunnen zijn dat Elshoff de grens wat rechter heeft getekend dan hij in feite was. Ik teken ook die driehoek in.

Ik teken de zeven beschreven pollen met blauwe stippen. Nummer 4 op de Koerhuttenpol, nummer 5 en 6 op de hoekpunten van de potlooddriehoek, 5 op een bergje bij de Kelderbergen en 6 aan de voet. De Wageningseweg loopt langs 5 en 6, helemaal volgens de beschrijving. Dit is best een sterke hypothese!

We komen tot de volgende tekening:

In geel de lijnen van Elshoff, inclusief de driehoek die in potlood in zijn kaart is getekend. In blauw de hoekpunten die we op basis van Elshoff zijn kaart intekenen. Dat zullen de zeven beschreven pollen zijn (1 is in het noordwesten, 7 in het zuidoosten). In zwart de huidige grens. Tussen pol 1-3 en tussen 6 – 7 ligt die nog net zo als in 1722, en tussen pol 3 en 6 is de grens rechtgetrokken. Dan hebben we nu eindelijk de hoek bij punt 6 verklaard.

Nog sterker wordt de hypothese als we zien dat juist waar die potlooddriehoek de rode grens van Elshoff bij de Kelderbergen raakt, punt 6 dus, tegenwoordig een knik zit in de grens. Vanaf dat punt loopt naar het noorden de grens rechtstreeks naar het punt met de twee pollen naast elkaar (dit is bij uitkijkpunt Valenberg). We fietsen naar punt 6:

Het echtpaar Van Pallandt – Torck, eigenaars van kasteel Rozendael en dus van Reemst, heeft beuken langs de grens laten zetten halverwege de 19de eeuw, en die beuken staan er nog. Ze zijn aan het einde van hun leven, zijn begroeid met tonderzwammen, staan dood rechtop of liggen om.

Meer over de beuken rond Reemst.

Inderdaad zit bij punt 6 een knik in de oude beukenrij. Hier een foto van de andere kant, dat op het punt waar ik sta een knik in de rij zit, moet je maar aannemen.

Op dit punt steekt een roodwit wandeling de grens over. Hier verlaat je dus Reemst en kom je in Hindekamp. Of andersom natuurlijk. Jammer dat zoiets niet even vermeld staat in het wandelboekje. Dit is een oeroude grensovergang, want hier liep vroeger de Wageningseweg. Jaja, er was een weg van Wageningen naar Mossel.

Hier hetzelfde plaatje op AHN:

Wij zijn helemaal tevreden.

Alle afbeeldingen