Ik kijk nogmaals op deze kaart van de Neder-Veluwe van Van Geelkercken. Eerder zag ik een breed spoor van west naar oost over de Neder-Veluwe die Van Geelkercken als Kroatenpas aanduidt. Ik twijfel daaraan en denk meer aan een windhoos.
Meer over deze kaart.
Ik kijk naar het stukje even ten zuiden van Deelen.
Bovenin Deelen, daaronder van links naar rechts de Kroatenpas. In het veld ten zuiden van de Kroatenpas zie ik een verzameling stippen met daarbij: waterloose putten der Kroaten.
Stel de Kroatenpas is een brede baan waar de Kroaten hebben huisgehouden – ik blijf het ongeloofwaardig vinden dat een leger in een brede baan op heide en zand zo’n ravage aanricht dat je die baan een tiental jaren nog intekent – , wat zouden dan die putten zijn? Sliepen die Kroaten daarin?
Stel de brede baan is de ravage na een windhoos, wat zouden dan die putten zijn? Kuilen van omgewaaide bomen?
Ik heb echt geen idee.
Er is nu in elk geval niets meer van te zien want daar ligt vliegveld Deelen.
Het Merckendal is de naam van het grote vanggebied van de Heelsumsebeek. Meer weten hierover? Ik heb een serie van 25 delen over het uitgestrekte wandel- en fietsgebied op de Nederveluwe rond de Zijpenberg, Rozendaalseveld, Terlet, Schaarsbergen, Kempenerberg, Warnsborn, Lichtenbeek, Wolfheze en Heelsum. Over geologie en landschap, bodems en vegetatie, oude kaarten en stukken, wallen en wegen, grenspalen en RD-stenen, sprengen en watervallen. Met name over dingen die je niet in wandelgidsen leest. Met wandelroutes, speurtocht en nog veel meer. Voortaan kijk je anders om je heen. Meer over inschrijven.
Gevonden op https://www.bhic.nl/ontdekken/verhalen/de-kroaten-komen
“Deze gevreesde Kroatische troepen trokken in 1634 onder leiding van de Italiaanse legeraanvoerder Ottavio Piccolomini (1599-1656) naar het gebied tussen Rijn en Maas om daar de Spaanse troepen bij te staan in hun strijd tegen de Republiek. Op papier leek de verzorging van het krijgsvolk goed geregeld, maar de praktijk wees – zoals zo vaak – anders uit. Het resultaat? De soldaten namen het heft in eigen hand en gingen in hun levensonderhoud voorzien door de wijde omgeving te plunderen.”
Waarschijnlijk hebben ze een uitstapje gemaakt naar de Veluwe en daar bij Deelen een kamp opgeslagen.
Tja dat kan, maar in de heide valt niet veel te plunderen. Ik vind het ongeloofwaardig klinken dat je hun spoor dan 20 jaar later nog in de heide vindt. Het lijkt me dat je beter dorpen en boerderijen kunt plunderen als je toch bezig bent.
Ik heb al eerder overwogen wat over de Kroaten te zeggen. Eerlijk gezegd lijkt het me vrij onwaarschijnlijk dat het over daadwerkelijke personen van Kroatische afkomst gaat.
Hier in de buurt ken ik al twee toponymen die een klankverschuiving hebben ondergaan in mensenheugenis. Bij Oldenzaal ligt bij de doorgraving van het Tankenbergmassief de Koppelboer, dat was de boerderij Kopperboer, en het Haagse Bos aan het einde van Lonneker ontleent zijn naam aan een afscheiding (Hage/Hege), niet aan een rijke Haagse familie die het aangeplant heeft (ofzo).).
Kan het bijvoorbeeld niet gewoon de Krotenpas zijn geweest? De bietenweide?
Ik kan leuk fabuleren, maar als ze er een paar dagen gebivakkeerd hebben kan het best het Kroatenweitje zijn natuurlijk.
Ja fabuleer maar. Ik geloof niet zo in die Kroaten. Kroten zijn overigens niet alleen bieten, maar ook wortelen, maar goed dat is allebei rood en zit in de grond. Ik neig nog steeds naar de windhoos die Van Geelkercken niet herkend heeft en waar verhalen over de ronde deden, misschien.
Wat leuk dat je meedenkt. Hier in de omgeving is in elk geval de a en de o altijd een ‘dingetje’. Op oude kaarten van Kempinck lees ik vaak: Caartken aver het geschil etc. In het Arnhems en Wagenings is de a en de o zoiets als noaber in Twente, of naober natuurlijk. Zo is de Sonsbeek in ARnhem een verbastering van de Sint Jansbeek. Ik ga erover nadenken. De grond daar is in elk geval niet zo geschikt voor bieten.
Gevonden op een andere site:
Pas, in oudere vormen pasch / pesch is een afleiding van het Latijnse pascuum = weide. Volgens LindeÂmans gaat het om een open weiland in woest veld met hier en daar kleine bosjes en bomengroepen, maar is er in enkele gevallen pas of passe = doorgang, toegangsweg, verbindingsgracht in te herkennen. In het gebied van de grote rivieren is ‘pas’ in gebruik in de betekeÂnis van een perceel land met rijen populieren of wilgen bezet.
https://www.tremele.nl/Namen/Veldnamen/velnamen%20index.htm
Bij Heveadorp ligt de Elzenpas. Zou dat daarmee te maken hebben?
zou een stuk grond kunnen zijn omzoomd met Elzen en de Kroatenpas een stuk grond die van de Kroaten is?