Wat is een tripelpunt?

Een tripelpunt is een drielandenpunt van rivieren. Kijk met me mee naar mooie tripelpunten in Europa en het mooiste tripelpunt van Nederland.

Wikipedia zegt wat anders: een tripelpunt is de toestand waarin een stof zowel gas, vloeibaar als vast kan zijn. Bij water komt dat nog wel eens voor: ijs, water en damp. Maar dat is natuurlijk niet het soort tripelpunt dat ik hier bedoel. Voordat ik in kan gaan op een tripelpunt, eerst de vraag:

Wat is een stroomgebied?

Een stroomgebied is het gebied waarbinnen alle vallende waterdruppels naar dezelfde rivier stromen. Hieronder zie je de legger, de waterkaart, van Waterschap Vallei en Veluwe. Links zie je het stroomgebied van de Eem. In het midden ligt het stroomgebied van de Leuvenumsebeek, en rechts van de IJssel. (let niet op de zwarte stippellijnen, dat zijn bestuurlijke grenzen)

Wat is een waterscheiding?

Tussen twee stroomgebieden loopt een waterscheiding. En dat is precies wat het zegt: een waterscheiding scheidt water. Een regendruppel die valt aan de ene kant stroomt naar beek A en een regendruppel een meter verderop stroomt naar beek B. Als beek A en B beneden samen komen is er niet zoveel aan de hand. Maar als beek A uiteindelijk in de Rijn uitmondt en beek B in de Donau, heb je dus een fantastische waterscheiding te pakken waarvan rare mensen als ik uit hun dak gaan.

Je kunt stroomgebieden en waterscheidingen in het groot bekijken, bijvoorbeeld op Europese schaal. Zie de volgende kaart. Op deze kaart zijn de waterscheidingen tussen de zeeën met rood en die van rivieren die naar dezelfde zee stromen, met blauw aangegeven.

De Grote Europese Waterscheiding splitst de Atlantische Oceaan, Noordzee en Oostzee van de Middellandse Zee, Adriatische Zee en Zwarte Zee. Die waterscheiding loopt van Gibraltar naar Rusland.

Wat is een tripelpunt?

Bij een tripelpunt komen drie stroomgebieden samen.

Een tripelpunt is uniek als het grote gevolgen heeft voor een kleine waterdruppel. Op de Europese kaart de rode T-kruisingen dus. Op de Europese kaart met stroomgebieden zie je zeven rode tripelpunten. In de Alpen liggen er twee vlak bij elkaar. Bijna een quadripelpunt. Als het daar regent, nemen waterdruppels uit dezelfde wolk voor eeuwen afscheid en stromen naar de Middellandse Zee, de Golf van Biskaje, de Zwarte Zee en de Adriatische Zee.

Bij het tripelpunt tussen de Rijn, Donau en Po komt de ene druppel terecht in de Noordzee, zijn vriendje in de Zwarte Zee en de derde kameraad in de Middellandse Zee. Daar kik ik op.

En Nederland? Terlet

Al het water in Nederland komt uiteindelijk uit in de Noordzee. Maar er zijn wel meerdere stroomgebieden. Bovendien, je kunt bij stroomgebieden en beken net als fractals steeds verder inzoomen. Dan kijk je naar kleine stroomgebiedjes van beekjes die samenkomen tot een grotere beek. En we hebben de hoogveenkussens waar het water alle kanten op stroomt. Het tripelpunt in Bourtangerveen is bijvoorbeeld best een leuk punt.

Voor mooie tripelpunten heb je gebergten nodig waar het water verschillende kanten op gaat. Het enige gebergte in Nederland met een indrukwekkende waterscheiding is de Veluwe. En ja hoor, daar ligt een prachtig tripelpunt bij Terlet. Daar komen de stroomgebieden van de Rijn, Eem en IJssel samen.

Hier sta ik bovenop het tripelpunt. Het is een betonnen vlak dat de Duitsers in de Tweede Wereldoorlog hebben aangelegd als uitkijkpunt. Dus een regendruppe die precies op het tripelpunt valt, kan niet anders dan verdampen, terug de lucht in, om een volgende keer een betere keuze te maken.

Alle afbeeldingen