Dit is een kaart van de hele Marspolder uit 1610. De maker is anoniem; de kaart is 28 bij 41 cm groot en hoort bij een proces tussen de Marspolder en de Drost van Huis ter Leede over een dijk (dat ik nog moet bekijken).
Dit is een oud stuk dat ik herpubliceer. Als je het herkent, lees je al lang met me mee!
Bij dit proces zit een tweede kaart:
Wat zie ik op de kaarten? Eerst oriënteren. Het noorden op beide kaarten is onder. De Rijn stroomt onderaan van links naar rechts langs Rhenen. In de Rijn de Middelwaard. Daar boven (ten zuiden dus) de Marspolder en de Leede omringd door dijken. Buiten die dijken zie ik op beide kaarten drie kerktorens, van links naar rechts Keesteren, Linden en Verhuijsen. Verhuijsen is een verdwenen dorp.
De Leede en de Oudewaard zijn voormalige waarden die langs de Rijn lagen toen de Rijn nog door zijn oude loop stroomde. De Marspolder niet. De Rijn sneed de meander af, en toen zal het moeras van de Marsch zijn ontstaan: de grond spoelde weg. Wie weet is daarbij wel Verhuijsen in het water verdwenen. Samen zijn ze heerlijk fietsgebied.
Ik ga verder met de gekleurde kaart. Links zie ik huis Lhede, en daar onder de Amschen Bomgart alias Bickelaer. Daar ligt nu de schitterende boerderij Ambtsen. De polder is in twee delen verdeeld, gescheiden door den Hooghen Wech. Daarboven, ten zuiden dus, den Ouden Weerde met den ouden Rijnschen graeff en de Lheegraeff. Tussen den Hooghen Wech en de Rijn ligt Die Marsche.
In de Marsdijk, links van de kerk van Verhuijsen, zie ik twee sluizen. De Verhuijsensluijs ontwatert de Oudewaard, de Mommesluijs ontwatert de Mars.
De schetskaart geeft hetzelfde land weer, maar is opvallend anders. Ten eerste al die huizen langs de Marsdijk, deels met trapgevels! De sluizen zijn prachtig getekend. Ook bij de doorgang onder de Hoge Weg ligt een sluis, en dat klinkt logisch.
Over welke dijk zou het proces gegaan zijn? Tijd om het stuk te lezen, maar dat moet ik nog doen.
