1817: Warnsborn sluit de Oude Schelmseweg af

Op zoek naar archiefstukken over het Merckendal – je kunt je aanmelden – stuit ik op een stukje uit de notulen van de burgemeesteren van Arnhem uit 1817. Bij de burgemeesteren was de klacht binnengekomen dat de Oude Schelmseweg ter hoogte van Warnsborn was afgesloten door Van Hugenpoth, de eigenaar van Warnsborn.

Bij Hunedel Achtbaren uit ingekomen rapporten gebleeken zijnde, dat de oude Schelmsche weg,
(aanvangende, en gelegen ten Noorden van de Ziep, iets Westwaards van en nabij den Deelenschen
Handwijzer, op die hoogte staande, voorts loopende door het veld achter om den Bakenberg, en
daarna door het Laag Erff van Warnsborn naar de Harderwijker en Amsterdamsche wegen bij den
Ligtenbeek) onder het gemelde goed Laag Erff van Warnsborn voornoemd zeer is geprejudicieerd, blijkbaar door den eigenaar of bezitter van hetzelve, zoodanig dat de passage aldaar bijna geheel is
verhinderd, eensdeels door het stellen (hoewel niet afgesloten) eener vragting, aan weerskanten van
dennen slieten, en anderdeels door het graven van eenige gruppen dwars over dien weg, welke
gruppen bevonden zijn maar even met voertuig te kunnen gepasseerd worden.

Gruppen zijn greppels, een vragting is een hek en slieten zijn dunne stammen waar de zijtakken vanaf zijn gehaald.

De Oude Schelmseweg dus, dat is niet hetzelfde als de oude Schelmseweg. Er was namelijk toen een Oude en een Nieuwe Schelmseweg. Immers, de Oude Schelmseweg was toen al verlegd naar de huidige ligging ten zuiden van Warnsborn en Bakenberg. Aan het kaarsrechte trace kunnen we zien dat dit een nieuwe, kunstmatig aangelegde weg is, terwijl de oude kronkelige weg organisch is ontstaan.

Op het AHN kunnen we de greppels nog zien liggen:

Nou is dat natuurlijk lastig te zien als ik er doorheen klieder, maar hier hetzelfde stukje zonder mijn lijntjes. De Oude Schelmseweg zien we prachtig dit grasveld oversteken.

Hier wat foto’s van dit grasveld. Ik sta hier zelf ongeveer op deze Oude Schelmseweg.

Mocht Van Hugenpoth dit ongestraft doen? Zeker niet, want dat was een openbare weg, dus hij moest dit ongedaan maken.

Overwegende dat de meergenoemde weg is eene publieke weg, altoos door de tijdelijke eigenaren van
Warnsborn erkend en gerespecteerd en alzoo aan geen eigenaar van een naburig goed of particulier
persoon kan vrijstaan deze publieke en immemoriaal bekende weg en als zoodanig op eene ter Stads
Secretarie voorhanden authentieke kaart uitgedrukt, eigenwillig te stoppen of te beletten.
Hebben Hunedel achtbaren goedgevonden en verstaan den eigenaar van Warnsborn den heer
J.N.W.A. van Hugenpoth te gerinnen gelijk denzelven gerinnen, kracht dezer om dukgenoemde weg in
zijne vorige vrije en onbespiede staat van passage, binnen den tijd van acht dagen na ontvangst
dezer te herstellen, door opneeming van het vragtingswerk, en toewerpen der gruppen, ter geheele
breedte van den weg.

Wat dukgenoemde weg is, is me een raadsel. Ik heb het van alle kanten bekeken, gewoon, op de kop, spiegelbeeld, maar ik krijgt steeds weer dukgenoemde. Zelf kijken? Het stuk kun je vinden in het Gelders Archief 0440 Warnsborn nummer 2.1-13 [zie de reacties: dukgenoemde is veel-genoemde, en heeft dezelfde etymologie als dikwijls – dank iedereen, samen komen we verder]

Dit en nog veel meer verhalen krijg je als je je inschrijft voor mijn serie Het Merckendal die nog het hele jaar zal duren. Premium abonnees doen sowieso mee. Wachtwoord kwijt? Mail me ff.

september 2023: 
Ons nieuwe boek: Lopen in de Moft op oude kaarten vordert gestaag. De Moft is het grote bos tussen Ede, Bennekom, Wageningen en Renkum. Daarvan zijn in de loop der eeuwen veel kaarten gemaakt. Die kaarten bespreken we en dan gaan we erop wandelen. Ook gaan we wandelen aan de hand van archiefstukken met veldnamen zonder kaartje. Interesse? Schrijf je in zodat we weten hoeveel belangstelling er is: een beetje belangstelling inspireert enorm bij de laatste 5% perfectie (wat de helft van het werk is). Hoe je je inschrijft? Stuur een mail naar contact@landschaplopen.com. Inschrijven is helemaal vrijblijvend; ik wil alleen de belangstelling polsen. Tot nu toe hebben vier mensen positief gereageerd, fijn! Maar daar ga ik niet enthousiast een boek voor schrijven hoor - verder niemand?

Alle afbeeldingen