Lopen van Lunteren naar Ede

De wandeling van Lunteren naar Ede blijkt een verrassend mooie tocht. De route loopt bijna helemaal door bos, op en neer over de stuwwal.

Ik geef geen route beschrijving, maar een impressie van wat een wandelaar ziet, niet ziet maar wel kan zien of niet kan zien van het landschap en cultuurhistorie in dit oude land.

Ik begin dus in Lunteren en loop naar het bos. Als ze met de weg bezig zijn, is de bodem mooi te zien: vlakvaaggrond. Hier meer over bodems.

Dan loop ik het Lunterse Buurtbos in. Dit is zo bijzonder: het is aangekocht rond 1890 door notaris Van den Ham en geschonken aan de Lunterse bevolking. Dus iedereen met een huis in Lunteren was eigenaar van een stukje bos. Nu is het van een stichting. Het bos is aangelegd in de vorm van takken met bladeren. Veel van die bladeren zijn in de loop der tijd verdwenen, maar verdwalen doe ik er nog altijd.

In het bos staat uiteraard een bank rond een boom ter nagedachtenis aan deze notaris.

Op de hoogste top staat een hoge toren die de Koepel wordt genoemd. Rare naam, maar hij is in de loop der tijd verhoogd zodat Lunteraren toch over de bomen uit konden kijken. Bovenin heb ik een fantastisch uitzicht. Wie meer wilt weten over het buurtbos – een van de twee rijksmonumentale bossen – kan terecht op Wikipedia – dat hoef ik niet over te typen. Bij de koepel ligt een van de driehoeken die naar het middelpunt van Nederland wijzen. En er staat bovenop de berg een waterpomp.

Ik ben inmiddels een behoorlijk eind geklommen van het station tot aan de koepel. Het hoogteverschil tussen station en koepel is bijna 30 meter, toch een flat van 10 verdiepingen.

Op de AHN-uitsnede zie ik nogal wat landvormen die niet zo 1 2 3 duidelijk zijn. Het station en het dorp ligt in de Gelderse Vallei aan de voet van de stuwwal. De koepel staat bovenop de stuwwal. Verder zie ik duinen bij de koepel. Maar dan?

Uitzoomen levert enkele antwoorden, maar niet alle. Op de volgende bewerkte kaart zitten we linksboven in de punt van het papier, waar twee stuwwallen elkaar raken – wat zijn die eigenlijk klein in vergelijking met het geweld in het oosten. De berg op de vooruitstekende punt is de Lindeboomsberg – met de grote afgraving erin.

Ik maak een nieuwe AHNuitsnede met meer overzicht en zie dat de Lindeboomsberg – met de grote afgraving – door een T-vormig dal is gescheiden van de twee stuwwallen.

Ik zie voor me hoe de hoogvlakte in het zuidoosten (de sandr van Schaarsbergen) door deze dalen is leeggelopen. Dan zou Lunteren op een modderstroom kunnen liggen, net als Hall bij Eerbeek. Vervolgens is in de volgende ijstijd dit dal een tochtgat geworden waardoorheen zand stoof dat het Wekeromsezand – rechtsboven op deze doorsnede – maakte. Dit klinkt helemaal niet gek.

In het diepe oostwest dal loopt de geasfalteerde Boslaan. Net ten zuiden van de koepel, zie blauwe stip op de eerste uitsnede, ligt een klein scherp ingesneden dal. Dat steek ik over, klim weer wat, daal weer wat, en kom dan bij de indrukwekkende Goorsteeg.

Dit is de eeuwenoude grens tussen Lunteren en Doesburgh. Met name in de vallei ten westen van de stuwwal is hij geweldig, zie foto: aan de zuidkant van de weg, de Doesburghse kant dus, drie rijen oude beuken. Aan de Lunterse kant heb ik de bomen niet geteld. Nou is dit een mooie plek om onder de indruk te raken van de historie, hoe kom ik nou verder naar het zuiden? Dit is een lastig gebied, want het is helemaal opverkaveld zonder openbare wegen tussen de kavels. Een vorige keer ben ik het terrein van Belmont ingelopen, maar kwam uiteindelijk bij een hoog hek waar ik overheen ben geklommen. Ik weet dat meer naar het westen de Molenweg langs de Doesburghse molen loopt, maar ik wil het bos door. Vroeger was dit de Doesburghse heide, het gezamenlijke heideveld van alle Doesburghse boeren. Geen heide meer te bekennen en niets is meer van iedereen.

Ik loop langs de Goorsteeg naar het oosten op zoek naar een doorgang, en dat is geen pretje. De volgende keer blijf ik langer in het bos ten noorden van de Goorsteeg, en loop rechtstreeks naar de Schaffelaarweg. Dit is de enige openbare weg naar het zuiden. Maar dat is wel een goede zet. Via de Schaffelaarsweg kom ik op de Peteweg – die net als de Goorsteeg ook al in de 17de eeuw op de kaart staat – steek die over en vandaar liggen de wandelpaden voor me die me leiden naar Ede.

Ik steek nog een mooi droogdal over en fotografeer wat bodemprofielen.

Bij de zuidgrens van Doesburgh houden de bungalowparken, andere parken en afgravingen op en begint het Edese bos.

Ik kom langs de begraafplaats en zie daar een prachtig monumentaal trafohuisje. Zulke staan er ook hier in Wageningen overigens.

Dan loop ik door naar het centrum van Ede, pak de trein en ga terug naar het andere station waar mijn fiets staat.

Goede tocht, zeker een aanrader.

Alle afbeeldingen