Jazeker. Maar eerst wat anders.
Op een statische hoogtekaart van Europa levert inzoomen op Nederland geen details. Dat komt omdat de hoogteverschillen niet relatief zijn maar statisch. Op ons AHN heb je de mogelijkheid om, hoe je ook inzoomt, hoogtes bruin en laagtes blauw te maken. Dat is superinformatief. Hier een wereldkaart waar datzelfde mee kan.
Deze kaart maakt me wel bescheiden: wat zit ik toch te kneuteren op de vierkante meter met hoogteverschillen van enkele meters die ik dan ook nog wil verklaren.
Laagvlakte van NW Europa
Toch levert dit beeld wel iets op. Behalve inzoomen op details is uitzoomen om het grote verband te zien namelijk ook nuttig.
Het is duidelijk dat Nederland onderdeel is van een laagvlakte (die geleidelijk onherroepelijk in zee verdwijnt) die zich uitstrekt van Vlaanderen tot in Denemarken. Dat we niet de enigen zijn met polders. Dat Bremen en Hamburg net zo laag liggen als Utrecht. Dat de Waddenzee doorloopt tot in Denemarken. Dat we niet uniek zijn. Dat uitzoomen net zo nuttig is als inzoomen.
Het Kanaal
Duidelijk is te zien dat Engeland en Frankrijk geologisch bij elkaar horen. Tot en met 425.000 jaar geleden zaten ze ook echt aan elkaar vast. Het Kanaal is ontstaan doordat grote rivieren zoals de Rijn en de Thames en de grote gletsjers in de grote ijstijden hun water loosden op de Noordzee die in het noorden geen uitgang had (ijs, ijs, ijs). Bij het Kanaal is de zwakste plek toen uitgeschuurd. Dat moet een gigantische waterval zijn geweest waar Neanderthalers vast naar gekeken hebben. De prachtige loodsteile kalkrotsen aan weerszijden hiervan laten zien met hoeveel geweld dit gebeurd moet zijn. Overigens gaat het proces van afkalven nog steeds door; het Kanaal wordt steeds breder.
De Noordzee is ten tijde van de laatste ijstijd drooggevallen; dus toen kon je van Nederland naar Engeland lopen. Maar dat heeft hier niets mee te maken: de krijtrotsen staken toen hoog boven de drooggevallen Noordzee uit.
Op deze hoogtekaart van Europa is het nog beter te zien. Geologisch is dit gebied de Weald-Artois anticline, maar ik kan niet vinden of de heuvels aan weerszijden ook gewone namen hebben. Het is gevormd tegelijk met de Alpen vanaf 28 miljoen jaar geleden.
Mooi speurwerk.