Podcast
De Twentse Heuvelrug
De heuvels in Twente en de Achterhoek zijn deels Tertiaire klei.
Kleigroeves in Twente
Twente ligt vol groeves die van klei bakstenen bakten. Een deel van die klei is keileem uit het Pleistoceen, een deel is Tertiaire klei. Laten we eens een poging doen orde in de chaos te brengen. Op de volgende tekening van Römer uit Grondboor en Hamer, 1961 worden de diverse Twentse groeves verder ingedeeld dan Tertiair – Kwartair. Onder de tekening mijn uitleg.
Mesozoïcum
- Glanerbrug: Van der Lande
Tertiair
- Enschede: Roberskom, Hulshof
- Glanerbrug: Nijland, Vander Lande, Gerdemann
- Losser: Eperberg, Osse
- Lonneker: Smulders en Mulder
- Borne: Morselt, Scholten
- Hengelo: Overbeek
- Ootmarsum: Scholten
- Rossum
- Oldenzaal: Potterink, Rochues
Kwartair
- Enschede: Schreurserve, Roberskom, Römershof, Wooldrikshoek
- Hengelo: Rientjes
- Rijssen en Markelo
- Oldenzaal: Stadstichelwerk, Kistemaker, Tönies
In deze Twentse groeven wordt geen steen meer gebakken, maar veel groeven zijn nog goed zichtbaar. In Enschede zijn de vijvers langs de Noord-Esmarkerrondweg groeves, bij Lonneker zijn de Smulders kleigaten een begrip, groeve Scholten in de Kuiperberg bij Ootmarsum is een fenomeen waarover velen zich verbazen.
Achterhoek
Groeve de Vlijt bij Winterswijk
Bij Winterswijk haalt groeve De Vlijt iets jongere, maar nog altijd 25 miljoen jaar oude, Tertiaire klei naar boven voor bakstenen.
Limburg
Zilverzand
Enkele groeves in Limburg winnen uit het Tertiair zilverzand als grondstof voor glas.
Bruinkool
Vlak over de grens, tussen Aken en Keulen, wordt uit het jongste Tertiair bruinkool gewonnen in kilometers grote open mijnbouw waarvoor tientallen dorpen zijn opgeofferd. Duitsland is van plan daarmee door te gaan tot de bruinkool op is. Gelukkig ligt dit bruinkool onder Nederland te diep om commercieel aantrekkelijk te zijn.
Serie Het Verhaal van Nederland en Het Verhaal van Twente
Dit is een deel in de serie Het Verhaal van Nederland waarin we in een tijdcapsule de lange geschiedenis van Nederland achterna reizen. Van 23:39 tot 23:59:23 uur reizen we door het Tertiair.
Dit is ook een deel van het Verhaal van Twente waarin we de geschiedenis van Oost Nederland uiteen rafelen in negen puzzels. Het Tertiair is de tweede puzzel.
Boekentip
Het standaardwerk dat mijn vraagbaak is tijdens het werken aan dit blog is weer verkrijgbaar:
Jongmans: Landschappen van Nederland
Je geeft een duidelijke, leesbare samenvatting Mathilde!
Graag deel ik hierbij mijn – op de Bijbel gebaseerde – inzichten. Na de schepping heeft er een wereldwijde zondvloed plaatsgevonden in 1656 AH (Anno Hominis), 2303 voor Chr. (Genesis hoofdstuk 7, vers 6). Het paleozoïcum wordt gevormd. In de tijd van Peleg (Genesis hoofdstuk 10, vers 25), 1757 AH vangt het kenozoïcum aan. Zijn naam, Peleg, betekent verdeling, splitsing en in de dagen van zijn geboorte vond dit plaats. Toen werd het ene (wereld)continent gesplitst, door, zeg maar, water. Verdedigd door bijv. prof. Theodor Christoph Lilienthal, 1756 en Friedrich Fabri, 1859. Evenals de zondvloed was dit een ingrijpen van God. In het kwartair begint dan de ijstijd. Ondanks de verschillen met jouw samenvatting zijn er duidelijke overeenkomsten. Vóór de tijd van de Verlichting dachten de geleerden dat de grote afzettingen en fossielen voornamelijk kwamen door de zondvloed. Ook nu zijn er vele geleerden (waaronder je mij niet moet rekenen) die nog geloven in de Bijbelse geschiedschrijving (waar je mij wél weer onder moet rekenen). Daarmee stemmen overeen de vele scheppingsverhalen en zondvloedberichten welke over de gehele wereld voorkomen. Deze werden sinds de Verlichting tot mythen verklaard. Tóch begint catastrofisme weer een steeds grotere rol te spelen in de geologie…