Lopen langs de Glanerbeek

De Glanerbeek is een grensbeek tussen Nederland en Duitsland in Twente. De weg tussen Enschede en Gronau gaat bij de glanerbrug de grens over. De grenspalen langs de beek staan aan de Duitse kant, dus de beek is Nederlands, ook al zegt de Nederlandse Wikipedia van niet. Volgens de Duitse Wikipedia is het een zijrivier van de Dinkel, en dat klopt wel. Bij de brug ontstond het smokkeldorp Glanerbrug, nu uitgegroeid tot voorstad van Enschede waarbij de echte bruggers hun identiteit zien verdwijnen. Ten noorden van Glanerbrug ligt Glane, een straat met aan een kant huizen  en een benzinepomp. Dit staat erover in het Aardrijkskundig woordenboek, deel 4, 1843:

Voor een zondagmiddagwandeling zal niemand opperen om een tochtje langs de Glanerbeek te maken. Glanerbrug, Glane, de Glanerbeek: weinig romantisch aan. Ja, laten we de Glanerbeek doen, ongeveer 9 km van bron tot monding. Leuk.

We pakken de fiets want verwachten stukken te moeten omfietsen. De dichtsbijzijnde bushalte is hier vast 10 km verderop, dus als je geen fiets meeneemt kun je de tocht alleen doen als je je laat afzetten door een taxi.. Die fiets pakt slim uit maar is ook jammer.

De Glanerbeek begint in Duitsland in het Aamsveen. De Duitsers zijn bezig met een natuurontwikkelingsproject. Er liggen nieuwe kunstmatige waterplassen en C denkt dat het een bufferzone is tussen het hoge natte Aamsveen en het landbouwgebied. Zodat de boeren hun landerijen kunnen ontwateren en het Aamsveen er geen last van heeft. Dat lijkt me een logische verklaring. In een van de plassen staan honderden verdronken berken. Verder is het nat grasland met in het voorjaar misschien wel orchideeën en talrijke vogels.

We komen bij de grens bij de camping. De beek verdwijnt onder een hek Nederland in en komt dan in het bos van het Aamsveen. Aan de Duitse kant is langs de grens sleedoorn aangeplant, een reden kan ik niet verzinnen. We hadden hier gemakkelijk verder kunnen lopen maar moeten terug om de fietsen te halen. Jammer, maar het is niet anders.

We fietsen terug naar Nederland en zoeken de grensovergang van de beek op.  Bij de grens begint het bos van het Aamsveen.  Aan de Nederlandse kant een grenspaal, hek, overlaat en een peilbuis. Blijkbaat peilen de Nederlanders hier de waterhoogte en het debiet en zijn er misschien wel internationale afspraken over maxima en minima.

De beek heeft steile oevers, die hier een daar zijn ingezakt. We lopen een rondje door het Aamsveen en bekijken een kluundel. Dat is een rond stenen vloertje van doorstede enkele tientallen meters. Hier brachten de turfstekers van het Aamsveen het gestoken  veen naartoe waarna het water er door ossen uit werd getrapt op dit vloertje. Handig dat het rond is: er stond een paal in het midden en daar zat de os met een touw aan vast en rondjes lopen maar.

We fietsen verder. De beek zijn we een beetje kwijt. We pikken hem weer op bij een mooi waterpunt waar hij wordt gesplitst in een sloot langs een landbouwgebied en een nieuwe wadi langs het veen. Wowwowwow. Daarna gaat hij de A35 onderdoor, hier een tweebaansweg, en dat gaat ons met de fiets niet lukken. We fietsen om en pikken hem aan de andere kant weer op.

De beek is inmiddels best groot, een vrij diep dal omzoomd met oude eiken, elsen en wilgen tussen landerijen door. Nee niet kronkelend, keurig door de boeren tussen hun velden gelegd. Zodat de velden een handige vorm kregen. Met benedenstrooms van de velden de beek als drainage, of bovenstrooms zodat je het beekwater kunt gebruiken om in de winter je velden onder water te zetten en zo het grasland te irrigeren. Het is romantisch oud boerenland ingeklemd tussen Enschede en de grens.

We komen bij Glanerbrug. Glanerbrug, altijd nat, heeft de Glanerbeek prachtig opgenomen in de buitenwijken. Mooie bruggen, veel groen. Tussen de huizen groene wadis die op de beek afwateren. De Glanerbeek hoort bij Glanerbrug en andersom. Er komt een tweede minibeek bij en daar ligt een klepstuw. Pas achteraf bedenk ik dat dit het enige beweegbare kunstwerk is in de Glanerbeek. Helaas hebben ze hier niet een leuk ommetje gemaakt met een uitlegbord.

Even verder komt de Florbach erbij.  Vanaf dit punt is de beek de grens. Via een voetbruggetje kom je in het Duitse Gleis, een vogelpark en horeca en vertrouwd ommetje voor Glanerbruggers. We fietsen naar de glanerbrug. Aan weerszijden van de grensbrug een grenspaal nummer 848. De beek is inmiddels een tiental meter breed, fraai omzoomd met oude bomen. Tussen de weg en het spoor een park met voormalige meanders. Langs de beek een fietspad dat ook het spoor onderdoor gaat, fijn! Ten noorden van het spoor de waterzuivering. Vanaf hier kunnen we niet verder fietsen langs de beek.

We fietsen naar het Syrisch Orthodoxe klooster en lopen naar de beek. Dit is een superplek, een hoogtepunt voor een geologische excursie.  Aan Duitse zijde komt hier Wealden aan het maaiveld, een geologische formatie uit het onderkrijt, en dat dagzoomt hier in de beek. Dan is dit een van de oudste plekjes in Nederland, miljoenen jaren ouder dan het krijt in Limburg, en een mooie plek voor een informatiebord, bankje en een Wealden theehuis. Volgens Bernink is het het mooiste en puurste Wealden dat hij ooit gezien heeft, blauwgrijze platige klei. Het moet op diverse plekken bij de bodem dagzomen, we zoeken en zoeken maar vinden niets, noppa nada. Dan maar geen theehuis.

Maar het is hier wel prachtig. Wij turen naar de bodem van de beek, maar ieder normaal mens zou om zich heen kijken. Wat een plek. De beek kronkelt tussen het bos en de akkers door, met enkele meters hoge loodrechte oevers. Een rare S slinger, te scherp voor een natuurlijke meander, maar wat het dan wel is wordt me niet duidelijk.  Geen grensconflict, want de beek stroomt hier Nederland weer in. Aan de overkant golft het landschap anders dan we gewend zijn in Twente, dat moet het effect van het Wealden zijn.

We fietsen verder door Glane naar de brug over de Dinkel. Langs het laatste stuk van de Glanerbeek ligt niets wat lijkt op een pad, maar we kunnen bij de monding komen via het schouwpad van de Dinkel. We zien een ijsvogel.

C vertelt dat bij de samenloop van twee rivieren in vroeger tijden wapens werden weggegooid. Werktuigen in het veen, wapens bij de monding van een rivier.

De Glanerbeek, superbeek.

Alle afbeeldingen