Heulen onder de Rijnspoorweg

Er lagen / liggen in de spoordijk tussen Arnhem en Ede meerdere heulen. Van oost naar west: ik ken die bij Mariëndaal, Dreijensedel, Merkendal (die dus niet, zo meer hierover), Papendal, en het Renkums beekdal.

Mariëndaal

Met die bij Mariëndaal bedoel ik niet de grote tunnel voor fietsers, maar de heul ernaast voor de Slijpbeek. Deze:

Dreijensedel

Merkendal

De heul in het Merkendal is verdwenen, de plek is nog zichtbaar even ten oosten van de fietstunnel onder de A50 door.

Papendal

Ik krijg meerdere reacties dat het onwaarschijnlijk lijkt dat het huidige fietstunneltje onder de spoorlijn door bij Wolfheze is aangelegd als waterheul. Veel te groot en stevig, denkt men.

Ik denk wel dat het voor water is. Het tunneltje ligt namelijk niet in een weg, maar op de bodem van het Papendal. Ik kan in het archief geen bewijs hiervoor vinden, maar geloof me: niks ergers dan ondermijning van een dam door water. Wegenbouwers en spoorwegenbouwers wilden dat koste wat het kost voorkomen.

Renkums Beekdal

Dat is raar: daar heb ik geen foto van. Terwijl ik er een keer doorheen gekropen ben. Deze is de kleinste van de drie en beslist niet om doorheen te kruipen.

In het archief kan ik geen ontwerp van deze heulen onder de spoorlijn vinden, maar wel van de heulen die gemaakt zijn in de waterwegen onder de Amsterdamseweg door, zoals deze twee in het Merkendal en Papendal. De ontwerpen zijn gemaakt door Rijkswaterstaat. Ze zijn van 1820-1828.

In het Papendal onder de Amsterdamseweg

Deze heulen liggen er nog maar functioneel lijken ze niet. Die in het Papendal ziet er nu zo uit:

Maar aan de andere kant van de Amsterdamseweg zie ik geen ingang. Als je de bodem van deze heul vrij zou maken, zou je er doorheen kunnen fietsen. Hoewel: waarschijnlijk houdt hij halverwege op en is bij de verbreding van de weg de heul niet doorgetrokken. Dat zou wel leuk geweest zijn; dan kun je een unieke fietsroute uitzetten. Helm op!

Hoe groot deze heul oorspronkelijk was, kun je natuurlijk zien op het ontwerp. De maatvoering staat erbij: 5 palmen op den duim. ??? Hij lijkt op het ontwerp meer breed dan hoog, niet echt veel dieper dan op de foto dus. Nee, dat wordt geen fietstunnel, meer een rodelbaan. Een rodelbaan in het Papendal.

Hier het vooraanzicht waarmee de metselaar aan de slag kon. Zoals je ziet, was het vooral stevig. Maar ik vind baksteenwerk supermooi.

Maar op deze tekening lijkt hij best hoog genoeg: toen ik ervoor stond leek hij toch wel zo’n 1,5 meter breed. Dan is hij 2 meter hoog. Prima fietstunnel dus.

De heul bij Wolfheze ligt niet in een beek maar in een droogdal. Die dus meestal droog stond en zo nu en dan vol stroomde. Gewoonlijk kon je er prima met je schapen doorheen. Ik geloof dus direct dat vanaf het begin de heul is gebruikt door voetgangers en herders. Maar ik denk niet dat Rijkswaterstaat geld steekt in een schapentunnel terwijl een paar honderd meter naar het westen de spoorweg op het maaiveld ligt.

Heeft iemand in de tunnel bij Wolfheze wel eens zijn hoofd gestoten?

Meer over het Papendal en de andere dalen in deze omgeving.