De Nergenasebeek in het Binnenveld ontwatert een smal dal tussen twee dekzandruggen, waarvan ik de noordelijke De Kraats noem en de zuidelijke Nergenaserug. Benedenstrooms heet de beek de Ulenpassloot. Lang niet overal loopt er een pad langs en ergens op de route ben ik ongemerkt overgestapt op het stroomgebied ten zuiden van de Nergenaserug.
Ik begin op de Edeseweg in Bennekom bij de Eltersehof. De slingerende Van Balverenweg loopt ongeveer langs de verdwenen, verborgen en vergraven beek. Via de Eltersehof loop ik langs een ondiepte in het gras naar het westen naar beneden en kom uit op deze Van Balverenweg. Ik ga rechtsaf, even later de Bovenbuurtweg in en dan links de West Breukelderweg op. Hier is het rustiger en leuker lopen. Links van me moet de beek lopen, maar hij ligt verscholen onder tuinen en tussen begroeiing. bij de Molenweg zie ik dat de Van Balverenweg echt veel lager ligt dan waar ik loop, en ligt de beek tussen de twee wegen in, dus halverwege de helling. Volgens mij hebben boeren deze beek als irrigatiekanaal gebruikt.
In mijn boek ‘Water in het Binnenveld’ beschrijf ik de geschiedenis van het waterbeheer in het Binnenveld, het open gebied tussen Veenendaal, Ede, Rhenen en Wageningen.
Ik steek de Dreeslaan over en ga de Viermorgenweg op. De beek ligt rechts van me gelardeerd met oude knotwilgen die de oever vasthouden. Even verderop stroomt hij tussen weilanden door langs een lange rij knotwilgen verder naar het westen en loop ik een ommetje tot ik hem een eind verderop weer oppak.
Maar hier zit ik wel inmiddels aan de zuidkant van de dekzandruggen in een ander stroomgebied dus. De beek stroomt langs Nergena aan de Lange Steeg en buigt dan af naar het zuiden naar de Dijkgraaf. Bij de afvoer van de Bennekomse zuivering komt er een grote hoeveelheid water bij.
Dan komt een mooi waterpunt: een verdeelwerk dat een deel van het water zo nodig door de Dijkgraaf naar de gracht van Wageningen stuurt (links) en een deel verder naar het westen laat stromen (rechts). De inlaatsluis naar de gracht, links op de foto, is omhooggetrokken dus staat nu open. De andere ook.
Ik volg het water verder naar het westen. Dit deel heet de Veenkampersloot. Hier en daar stroomt hij snel hoor, ik sta verbaasd te kijken. Nog meer sloten komen erbij, op twee plaatsen een beweegbare stuw. Het klompenpad Harsloerpad volgt de beek door een weiland tot aan de Veensteeg, leuk!
Tot voor kort was het vanaf de Veensteeg een best brede stroom die zijn weg kaarsrecht, met ingezakte veenoevers, vervolgde naar de Grift. Hier mijn foto in 2018 van de van de benedenloop bij een wilg en een populier aan de Veensteeg. Prachtig.
Maar die sloot is verlegd met het aanleggen van het natuurgebied de Binnenveldse Hooilanden. Hoe mooi ik dat ook vind, ik vind het jammer dat ze de benedenlopen van de oude beken verkwanseld hebben. Dit rechte stuk ligt nu iets zuidelijker, en mooier is het niet geworden. Integendeel, ik vond die verzakte oevers prachtig.
Maar dan bedenk ik me iets: de populieren langs de Veensteeg zijn weg maar die wilg, is die er nog? En ja hoor, en daar zie ik ook de waterplassen op de plek van de oude benedenloop. Prachtig.
Zo zag de monding er voorheen uit:
En zo ziet dezelfde plek er in 2020 uit: weg beek.
Maar het idee is goed: ze hebben de benedenloop gesplitst in een recht deel met ‘vies’ water dat mondt in de Grift, en een zompig moeras op de plek van de oude monding dat schoon water verzamelt en waar dus leuke planten gaan groeien.
En wat ook leuk is: waar ik eerst niet verder kon en de beek vanaf de wilg aan de Veensteeg in de verte zag verdwijnen, kan ik nu via een leuk wandelpad langs de ‘vieze’ beek door het nieuwe natuurgebied. En zo kom ik bij de nieuwe monding en bij de vistrap in de Grift.
Als er nog een paar asfaltloze doorsteekjes bij komen langs randen van weilanden, wordt deze wandeling een topper. Hoewel je altijd het probleem houdt dat een beek niet rondloopt, dus hoe kom ik nu bij mijn fiets?
“bij de plassteeg komt er een grote hoeveelheid water bij” de plasteeg heeft toch alleen maar kleine greppeltjes? Een honderd meter noorderlijker komt de sloot van de zuivering erbij, die levert volgens mij wat meer?
En verder vond ik het zelf grappig om te zien dat bij de monding de beek nu met een duiker/sifon onder de nieuwe Kromme Eem, die amper water bevat, door gaat.
Die duiker onder de nieuwe Kromme Eem was er nog niet toen ik dit schreef. Ik pas het aan. Ik zal morgen eens naar de Plassteeg fietsen. Misschien heb ik me vergist.