Wat maakt ChatGPT van een Middeleeuws dorp?

Erwin Brinkhuis heeft inmiddels toegang tot DALL-E, dat binnen ChatGPT plaatjes genereert en stuurt me per app van alles op. Ik ben bezig met een transcriptie 1553 over Wolfheze, dus heide, beek, strijdige weg over heidevelt. Geen schapen, wel graanakkertje, jonge wodanseikjes langs het beekje, en Jan Gielis van het Hof van Gelre uit Arnhem die getuigen verhoort. Analfabete boeren, een rijsmaaier, boshakker. Ik vraag of hij plaatjes bij de tekst kan genereren. Wat krijg je dan?

We lachen wat af.

Hij begint met een vrij algemene omschrijving van heideveld in de middeleeuwen en we krijgen dit:

Dit lijkt nog niet erg op het Wolfheze van 1553. Hij geeft zijn verhaaltje wat meer detaillering:

Het jaar is 1554. In de buurt van het pittoreske dorpje Wolfheze ligt een uitgestrekt heideveld, zo ver het oog reikt. De paarse tinten van de bloeiende heide contrasteren met het levendige groen van het landschap. Dwars door dit heideveld slingert een beek. Het water van de beek glinstert in het zonlicht en langs de oevers staan enkele jonge eikjes, die met hun frisse groene bladeren opvallen tegen de paarse achtergrond.

Aan de rand van de heide ligt een klein graanakkertje. Hoewel bescheiden van formaat, is het duidelijk dat dit stukje land met veel zorg en liefde wordt onderhouden. De goudgele kleur van het rijpende graan steekt scherp af tegen het paarse en groene landschap eromheen.

Midden op de heide is er echter een bron van onenigheid: een strijdige weg die dwars over het heideveld loopt. Deze weg, waarvan het pad ruw en onafgewerkt is, heeft al voor veel discussie en conflict gezorgd onder de bewoners van Wolfheze.

Op een dag staat Jan Gielis, een gerespecteerde figuur in het dorp, aan de zijkant van deze weg. Hij heeft twee mannen bij zich gebracht voor een verhoor. Het zijn analfabete boeren, bekend in het dorp om hun beroepen. De een is een rijsmaaier, bekend om zijn behendigheid met de zeis, en de ander is een boshakker, wiens gespierde armen getuigen van jaren hard werken in de bossen rond Wolfheze. Jan stelt vragen met een ernstige blik, terwijl de twee boeren, enigszins nerveus, antwoorden geven, hopend dat hun verklaringen een einde zullen maken aan de voortdurende conflicten over de weg.

Dit is het resultaat.

Die Jan Gielis lijkt echt nergens op. De rest is aantrekkelijk van kleur, maar ik voel er geen Wolfheze bij. We gaan verder. Hij krijgt nog een beeld van Jan Gielis binnen.

Dit is volgens DALL-E Jan Gielis, in gesprek met twee analfabete boeren aan de zijkant van de strijdige weg. De ernstige blik van Jan terwijl hij vragen stelt, en de nerveuze uitdrukkingen van de rijsmaaier en boshakker, zijn duidelijk zichtbaar.

Het is wel duidelijk dat we goed moeten omschrijven wat we willen. Aarch, jaartal vergeten. Ik zeur nog wat over details dat het graanakkertje juist jaren woest en braak heeft gelegen waardoor mensen er overheen zijn gaan rijden, en Erwin maakt een nieuw verhaaltje.

Het jaar is 1554. In de buurt van het pittoreske dorpje Wolfheze ligt een uitgestrekt heideveld, zo ver het oog reikt. De paarse tinten van de bloeiende heide contrasteren met het levendige groen van het landschap. Dwars door dit heideveld slingert een beek. Het water van de beek glinstert in het zonlicht en langs de oevers staan enkele jonge eikjes, die met hun frisse groene bladeren opvallen tegen de paarse achtergrond.

Aan de rand van de heide ligt een graanakkertje, maar dit stuk land heeft al vele jaren geen liefde of zorg gekend. Het ligt er woest en verwaarloosd bij, wat heeft geleid tot het feit dat mensen eroverheen zijn gaan rijden, waardoor een ruw en onafgewerkt pad is ontstaan. Dit pad heeft al voor veel discussie en conflict gezorgd onder de bewoners van Wolfheze.

De eigenaar van het akkertje, Anna Droechscheerder, heeft besloten dat het tijd is voor verandering. Ze wil het land weer in gebruik nemen, het graan laten bloeien en de rijke traditie van haar familie voortzetten. Echter, om dit te kunnen doen, wil ze de weg die over haar akkertje loopt, afsluiten. Dit leidt tot verdere spanningen in het dorp.

Op een dag staat Jan Gielis, een gerespecteerde figuur in het dorp, aan de zijkant van deze weg. Hij heeft twee mannen bij zich gebracht voor een verhoor. Het zijn analfabete boeren, bekend in het dorp om hun beroepen. De een is een rijsmaaier, bekend om zijn behendigheid met de zeis, en de ander is een boshakker, wiens gespierde armen getuigen van jaren hard werken in de bossen rond Wolfheze. Jan stelt vragen met een ernstige blik, terwijl de twee boeren, enigszins nerveus, antwoorden geven. Iedereen hoopt dat hun verklaringen een einde zullen maken aan de voortdurende conflicten over de weg.

DALL-E van ChatGPT komt met deze vier plaatjes.

Nou, zo zagen de boeren in Wolfheze er in 1553 vast niet uit. En Anna Droechscheerder, weduwe, lijkt vast niet op dit mooie meisje met het rieten mandje aan haar arm. Hij krijgt er nog vier binnen. We vinden de bevolking van Wolfheze wat overdreven (het waren drie boerderijen). En wat is die man met de koeienkop?

Vooralsnog zijn we niet onder de indruk: mooi van kleur, maar het slaat nergens op. Erwin heeft ook een abonnement op Midjourney. Erwin vraagt om een pencil drawing in 1554 setting en Midjourney komt hiermee:

Hier wat foto’s uit 1554 gegenereerd door Midjourney van de Wolfhezer heidevelden met daarin een gegraven molenbeek. Ik zeur over de stenen in de beek: er ligt best grind in maar deze stenen zijn te groot. En ik zeur over de dennen, want die kwamen in 1554 niet in Gelderland voor. Maar verder geeft dit me wel de sfeer van Wolfheze.

Zwartwit tekeningen kan Midjourney ook genereren. Ik vind het allemaal prachtig en krijg steeds meer Wolfheze gevoel.

De beek is helaas weer verdwenen. Het is lastiger dan we dachten. Erwin moet echt heel zorgvuldig zijn verhaaltje schrijven om de juiste beelden te genereren. Had hij niet sneller zelf kunnen tekenen? We gaan terug naar DALL-E van ChatGPT en hij vraagt nu om een pentekening. Nee, dit is weer niks. Dit zijn geen Wolfhezer boeren uit 1554 en het graanveld tot aan de horizon, de mensenmenigte op de weg: nee het lijkt weer nergens op.

Hij genereert via DALL-E nog een schilderij dat je zo aan de muur kunt hangen:

Dan proberen we Midjourney weer. Erwin gebruikt de volgende tekst als input.

In 1554, near Wolfheze, an expansive heathland unfolds, with contrasting purple heather and vibrant greens. A brook meanders through, with young oaks dotting its banks. An unattended grain field lies on the heath’s edge, now crossed by a rough path due to neglect. The field’s owner, Anna Droechscheerder, aims to reclaim it, sparking village tensions. One day, the village’s respected figure, Jan Gielis, questions two illiterate farmers by this path, hoping to resolve the ongoing disputes.

Dit komt eruit.

Ik vind het wel mooi hoor. De dennen zijn weg, de beek, de heuvels, de weg. Het kasteel op de heuvel in de verte is wat minder, en de type gebouwen sowieso. Maar ik kom helemaal in de sfeer.

De heuvels zijn wat te steil, de beek te groot, het landschap lijkt niet echt Veluws.

Wow, mooie fotos uit de zestiende eeuw. Wel weer stenen in de beek, maar geen dennen meer. Deze foto’s zou je zo nu nog bij Wolfheze kunnen maken.

Hij probeert nog van alles uit. Zowel in DALL-E als Midjourney. In Midjourney gaat hij verder met het volgende verhaaltje:

heathland with in front a small acre of grain that is unattended for some time, through the land there is a straight man-made brook. Also there is a path going through the land and the acre of grain. Besides the brook are four small oak tree. Three men are talking while standing on the path

We komen tot de conclusie dat Midjourney beter is dan DALL-E, dat je zeer zorgvuldig moet formuleren, en dat er prachtige plaatjes uitkomen die wellicht niet zo getrouw zijn aan de Veluwese situatie, maar die wel zo in het Rijksmuseum kunnen hangen. Hier nog wat.

Deze tekeningen doen me sterk aan andere denken uit die tijd, over bosbeheer meen ik.

Nog wat foto’s uit 1554:

Nog wat potloodtekeningen. Nou dit is wel Wolfheze hoor.

Of deze, dit is net Holbein toch?

Dit lijkt ook wel Nederland, maar niet ons stuwwallengebied.

Allemaal Artificial Intelligence dus, gemaakt door Erwin Brinkhuis.

Alle afbeeldingen