Turen en scrollen op het AHN levert informatie op die je niet terugvindt in het veld.
Raatakkers
Raatakkers worden meestal Celtic Fields genoemd – verkeerde interessantdoenerij, want die velden hebben niets met Celten te maken. Terwijl we er zelf een prachtig woord voor hebben: raatakkers. Het zijn akkercomplexen die hier zijn aangelegd in de ijzertijd, Romeinse tijd en vroege Middeleeuwen. Hier en daar (Wekerom, Renkum) zijn kleine stukjes hersteld, maar dat geeft een verkeerd beeld van hoe het was: honderd keer zo uitgestrekt namelijk. In het veld zie je er niks van maar op het AHN wel. Ik heb er al heel wat afbeeldingen van laten zien. Meer over raatakkers. Hier een galerij met enkele van mijn afbeeldingen:
Kuilen van zandzaaien
Dit is iets wat ik niet kende. Ik tuur op het AHN bij Reemst en zie kuilen. Hier de eerste opname:
GN, GB en ik fietsen naar Reemst en zoeken het veld op. De wallen eromheen zijn gemakkelijk te vinden. En ja hoor, boem, daar zakt GB in een kuil. Ik loop door en zak ook in een kuil. De kuilen zijn ongeveer een meter diep, en tot halverwege opgevuld met bladeren.
GB denkt direct aan zandzaaien. Zandzaaien? GB legt het uit. In de 19de eeuw werd het stuivende zand beteugeld door dennen te planten en te zaaien. Dat zaaien gebeurde met de hand, gewoon strooien met zaad. Daarna moest dat zaad wel met een laagje zand worden afgedekt. De boswerker stond daarbij op een plek, groef met zijn bats zand op en strooide dat in het rond. Zo kon hij enkele meters in het rond komen. Daarna liep hij een eindje verder en groef daar weer een kuil en begon weer met zand in het rond te gooien.
GB legt uit dat het ook vanuit lijnen werd gedaan, dan krijg je een streeppatroon. Hier een voorbeeld bij Mossel.
De greppels liggen ongeveer 10 meter uit elkaar en zijn minder dan 40 cm diep. (De twee opnames zijn op dezelfde schaal: links onderin zie je de maatstok). In het bos zie je niets. Dus 100 jaar geleden heeft een boswerker met een bats zand opgeschept en dat in het rond gestrooid en wij zien zijn sporen terug op het AHN. Niets blijft verborgen, het AHN rakelt alles op.
Hier de link naar een informatief document over cultuurhistorische landschapselementen in het Planken Wambuis, geschreven door GB. Dit fenomeen bespreekt hij ook.
Houtskoolmeilers
Je kunt ze op het AHN alleen bij een bepaalde instelling zien: cirkels van voormalige houtskoolmeilers. In het veld zien we er niets van – nou ja, als je het precies weet, maar veel is wensdenken. We kennen twee plekken: de ene bij Ginkel en de tweede bij Delhuyzen (tussen Arnhem en Terlet). Om ze op je scherm te zien, moet je echt ff klikken op de afbeeldingen. De tweede afbeelding is bij Ginkel – bovenin zien we de halfronde schapenweide. De houtskoolmeilers liggen daar ten zuiden van naast het fietspad.
Alle afbeeldingen
