Klompenpad Heuzesepad

Op deze zonovergoten dag in maart 2022 loop ik het Heuzesepad. De reacties op deze route zijn verdeeld: mooi, maar ook veel asfalt. Ik houd helemaal niet van lopen op asfalt dus ik ben benieuwd. De hoofdroute is 11 km met een mogelijke verlenging van 3 km aan de oostkant: daar maak ik wel eens een eigen ommetje van. Ik zet mijn fiets bij het veerhuis aan de Rijn en loop met de klok mee. Ik doe er uuuren over want ik ben herstellende van Corona.

De route op de topografische kaart:

De route op de geologische kaart heeft een verrassing: ik kruis twee oude Rijnen.

Okee, dit vergt wat uitleg. Ik zie drie kleuren zeegroen.

• Donker zijn de uiterwaarden langs de Rijn: Formatie van Echteld-b. Dit is de huidige Rijn met de zanderige uiterwaarden en oeverwallen.
• Midden zijn voormalige Rijnlopen: Formatie van Echteld-k op Formatie van Echteld-b. In onze taal: een voormalige zanderige Rijnloop die is bedekt met klei.
• Licht: Formatie van Echteld-k. In onze taal: klei in komgronden.

Op de geomorfologische kaart kan ik zien wat ik al lopend zoal tegenkom.

• Grijs: afgegraven. Dit zijn de uiterwaarden en daarnaast nog twee gaten.
• Roze: opgehoogd.
• Donkerzeegroen: restgeul van een voormalige Rijnloop;
• Felgroen: oeverwallen van de huidige Rijn of van voormalige Rijnlopen;
• Grijsgroen: stroomrugglooiing: nogal onduidelijk wat hiermee precies bedoeld wordt.
• Blauwgroen: rivierkomvlakte.

In het noordwesten van de route zie ik vier minder algemeen voorkomende landvormen:

• Mosgroen: kronkelwaardrug.
• Lichtmosgroen: kronkelwaardgeul.
• Lichblauw: wiel: hier is de Rijn een keer doorgebroken en heeft dit wiel uitgekolkt.
• Donkermosgroen: doorbraakwaaier: bij die doorbraak is hier zand afgezet.

Het verhaal is dus dat ik op deze route twee voormalige Rijnlopen oversteek.

Kan ik dit alles terugvinden op de bodemkaart? Niet echt, dat is jammer. De bodemkaart toont vijf kleuren groen. Van zuid naar noord is dat ook van donker naar lichtgroen. Niet schrikken van de termen, het valt mee.

• heel donkergroen (we lopen er in het zuiden langs); kalkloze poldervaaggrond, zware klei.
• donkergroen: kalkloze poldervaaggrond; zavel en lichte klei (zavel is een mengsel van zand en klei).
• groen: kalkloze poldervaaggrond; zware zavel en lichte klei.
• felgroen: kalkhoudende ooivaaggrond; zware zavel en lichte klei.
• mosgroen: kalkhoudende ooivaaggrond; lichte zavel.
• geelgroen (in de uiterwaard): kalkhoudende poldervaaggrond; zavel.

Het zijn dus allemaal vaaggronden. Dat zijn jonge gronden die nog niet ontwikkeld zijn. Vaag dus. tot zover is het gemakkelijk. Maar dan. In de kommen liggen poldervaaggronden en op de stroomgordels en oeverwallen ooivaaggronden. Bodemkundigen hebben echt vreselijke namen bedacht.

• Poldervaaggrond: regelmatig nat, vandaar dat eventuele kalk eruit is gespoeld.
• Ooivaaggrond: nooit nat, vandaar dat eventuele kalk er nog in zit.

Langs de huidige Rijn in de uiterwaarden liggen kalkhoudende poldervaaggronden: die sedimenteren nog jaarlijks door met kalkhoudend zand, en die kalk zit er nog in.

Nou kan een wandelaar dit meestal helaas onderweg allemaal lastig zien. Daarom, als laatste stap ter voorbereiding voor mijn wandeling, teken ik de route ook in op topotijdreis.

Op de kaart van 2021 zie ik mooi het landgebruik. Dat zou een relatie moeten hebben met de bodem, maar helaas zie ik dat niet: Opheusden is beroemd om zijn laanboomkwekerijen. alleen in de uiterwaard is het grondgebruik anders, en ten zuiden van de route houden de boomkwekerijen op: daar is de klei te zwaar en te nat. tussen de boomkwekerijen grasland (groen) en akkers (licht).

2021:

Ik tijdreis naar 1900:

Donkergroen zijn volgens de legenda loofbos (boomkwekerijen vermoed ik) en groen met puntjes is fruitboomgaard. Er zijn veel meer akkers (licht) dan in 2021 en de weilanden zijn meer gebonden aan klei. In de restgeul bij de Ouderijn, noordwesthoek van de route, is griend. De tweede restgeul is zichtbaar aan de sloten en verkaveling. Opvallend is de rechte lijn van de Linie van de Spees; die is in 2021 ook nog zichtbaar en ik zal er onderweg op letten. Ik zie vier sluizen in de uiterwaard; daar ga ik onderweg ook op letten.

Op de legger van Waterschap Rivierenland zoek ik de leuke kunstwerken op. Niks.

Rijksmonumenten dan:

• Veerhuis
• Huis De Poel
• De Spees

Gemeentelijke monumenten:

• Rijnbandijk 69 (op de hoek waar we het dorp in gaan)
• Rijnbandijk 149 boerderij De Park
• let daar ook even op een poortje naar achteringang.

Na al deze voorbereidingen kan ik gaan lopen.

Ik zie meidoornhagen, mooie hekken, een boerderij met een hoogwaterdeur, de prachtige molen van Kesteren. Ik loop door een boomkwekerij (Opheusden is het grootste laanboomcentrum van Europa). Ik loop over de Spees, bekijk de monumentale boerderijen. De schuine kruising met de linie van De Spees is zichtbaar voor wie het weet, maar zou veel beter uitgebuit kunnen worden met een rij knotwilgen of zo. De camping daar heet De Linie. Zie ik ook iets van die oude Rijnstroomruggen, de kronkels in de kronkelwaard? Wat betreft dat laatste: de kale velden vertonen kleurverschil, een afwisseling in zand en klei dus. That is all.

Ik was van plan om veel klompenpaden te lopen, maar ze vallen me tot nu toe tegen. Ik loop me de blaren op het asfalt. Maar het stukje door de uiterwaard bij het veerhuis vind ik top: een steiloever van wel 2 meter hoog, een prachtige oude stuw, een omgezaagd boompje dat nog in delen in het prikkeldraad hangt, water, wilgen, boten en een coupure in een vervallen dijk: kijk, daar kik ik op. Overigens is dat ook een leuk ommetje vanuit het veerhuis.