Wortelpalen, ik had er nog nooit van gehoord. Wat ik wel had waren twee foto’s op mijn mobiel (eerst waren het er drie, maar eentje heb ik toch een keer gedeletet) die steeds dichter bij elkaar kwamen te staan in mijn voorraad foto’s. Mijn mobiel zit vol palen, wallen, duikers, sluisjes en dakpannen, maar als ik een foto heb gebruikt, verwijder ik hem van de telefoon om ruimte te maken voor nieuwe palen, wallen, duikers, sluisjes en dakpannen. Drie foto’s bleven maar staan en kwamen dus steeds dichter bij elkaar in de buurt – en toen heb ik er eentje verwijderd en niet veel later werd het duidelijk: het zijn wortelpalen.
Houten:
Wageningen:
Die term kwam ik tegen in het boek Waterbouwkunde van Plasschaert, 1897 en Buiten de Bandijken van Woudenberg, 1944.
Wat zijn wortelpalen?
Wortelpalen staan (stonden) langs de grote rivieren aan de landkant van een krib.
In Wikipedia lees ik dat een wortelpaal het eind van een krib markeert en samen met het kribbaken (dat is het ding op de punt van de krib in de rivier) de locatie en de oriëntatie ten opzichte van de as van de rivier markeert. De wortelpaal staat op de grens van de stenen van de krib, de wortel waarmee de krib aan de uiterwaard vast zit.
Ze gaven ook (lees ik in Woudenberg) de grens aan tussen het gebied dat een boer mocht maaien en bewerken en de strook langs de rivier waar Rijkswaterstaat dat niet wilde. Super logisch, super eenvoudig. Woudenberg – Buiten de Bandijken – schrijft dat de palen gewoonlijk van basalt waren, stevig, ongeveer 1,20 meter hoog, soms voorzien van letters of cijfers, soms wit geschilderd.
Nou vermoed ik dat ik ze de komende tijd veel meer zie, want zo gaat dat. Mocht je ook willen zoeken: ze staan dus in de uiterwaard in het verlengde van een krib.
Zo, die foto’s kunnen van mijn mobiel af.
Boek: A. Woudenberg, Buiten de bandijken, 1944. niet bij bol.com
