Grenspalen in Gelderland

Grenspalen zijn weinig opvallende leestekens. Op weg naar mijn werk fietste ik blijkbaar jaren langs twee grenspalen, maar ik zag ze pas voor het eerst na lang turen op een oude kaart.

Grenspalen geven de grenzen van provincies, gemeentes, jachtgebieden, rechtsgebieden en landgoederen aan. Ik dacht eigenlijk dat ze volkomen achterhaald waren, tot ik een uur langs het hek van Park de Hoge Veluwe liep en verlangde naar een grenspaal in plaats van dit hek: grenspalen zijn de voorloper en gedroomde opvolger van dit afschuwelijke hek! Terug naar de grenspaal, weg met het hek. Dat scheelt versnippering.

Je kunt er tien keer langs fietsen of lopen zonder ze te zien. Ik zou verwachten dat landgoedeigenaren vroeger hun grenspalen trots kakelbont schilderden, in de kleuren van hun wapen – net zoals de Griekse tempels en beelden. Bij landgoed Bilderberg (Renkum) staat een geelzwarte metalen grenspaal. Die kun je zelfs in het bos niet missen.

Er worden nog steeds grenspalen neergezet, wellicht uit nostalgie want ik neem niet aan dat ze nog serieus worden genomen.

De meeste grenspalen zijn nogal saai: recht, vierkant, twee tot drie meter hoog. De nieuwe zijn van beton. Oude palen zijn van steen en sommige zijn honderden jaren oud. Er zitten rijksmonumenten en gemeentelijke monumenten tussen. Sommige palen zijn indrukwekkend.

Sinds ik er beter op let, zie ik er steeds meer. Al googelend kom ik op sites vol grenspalen en mensen die ze allemaal (rond hun gemeente bijvoorbeeld, of tussen Nederland en België) aflopen of fietsen, fotograferen. Daar houd ik van, zoeken naar verborgen schatten.

Het ultieme boek voor liefhebbers van grenspalen: Op zoek naar grenspalen.

Mijn overzicht is niet uitputtend: net toevallig wat ik tegenkom en fotografeer.

Aalst

Ik weet niet zeker of dit een grenspaal is, wordt vervolgd.

Apeldoorn-Arnhem

Apeldoorn-Ede

Arnhem-Deelen

Alweer een verdwenen grens, maar de paaltjes staan er nog. De vierde, met het verdwenen schildje, is een vrij recente paal die Arnhem heeft neergezet bij de diverse uitvalswegen. Bij elke paal die ik tegenkom van deze serie is het schildje gestolen.

Arnhem-Driel

Arnhem-Ede

Arnhem-Renkum

Arnhem-Rozendaal

Brummen-Rozendaal

Buren-Culemborg

Ede-Reemst

Dat is nu geen grens meer want Reemst hoor bij Ede. Dat kleintje met nummer O-75 staat op de grens van het militaire gebied.

Gelderland-Utrecht

Hoeveel grenspalen op de grens Gelderland-Utrecht staan, weet ik (nog) niet; ik ken alleen deze twee op de grens Rhenen-Wageningen:

Kesteren

Ik weet nog niet of dit wel een grenspaal is of iets anders. Wordt vervolgd.

Lingewaal-Nijmegen

Dit was vroeger de grens tussen Elst en Bemmel. Op de dijk staat deze bijzondere paal.

Otterlo-Reemst

Dat is nu geen grens meer maar allebei Ede.

Alle afbeeldingen