Wat een prachtige kaart van Gelderland. Het origineel is in de 16de eeuw getekend door sGrooten.
Het noorden is links, daar zie je de Zuijderzee. De kaart is 37 * 50 cm groot en gemaakt op perkament. Er zijn verschillende kopieën van deze kaart, en het bijzondere van deze versie is de prachtige kleur.
Ik ga hier niet veel van zeggen. Een paar dingetjes: Ten eerste tekent sGrooten geen enkele weg maar des te beter de rivieren en beken. Ten tweede heeft hij de stuwwallen belachelijk onvolledig getekend; tussen Apeldoorn en Arnhem tekent hij een paar bultjes, maar de Utrechtse Heuvelrug tekent hij veel groter. Weinig bossen. Hij heeft Gelderland vast vanaf het water verkend, en die stuwwallen en bossen zijn hem helemaal niet opgevallen.
Wat mij intrigeert: Engelanderholt, op deze kaart Engelholt, waar in de Middeleeuwen een keer per jaar recht werd gesproken op de Veluwe voordat de rechtbank begin 17de eeuw naar Arnhem verhuisde, ligt in het zwaartepunt van de Veluwe: hoe bepaalden ze dat in de Middeleeuwen? Nou ja, nog even, en dit wordt toch weer een lang stuk.
Volg vooral de link naar het Gelders Archief, zoom in en geniet.
Dag Mathilde,
Dank voor je reactie. Ik verbaasde mij ook al over Gesckercappel (ongeveer locatie huis Westerflier) en Berwer, maar zal dit bij de historische vereniging Old Deep’n en enkele mij bekende historici Twente eens voorleggen. Ik kom er dan op terug. Kan wel even duren. Bij landgoed/havezate Westerflier staat in info bord met daarop uitgebreid informatie over de historie van o.m. de Berkel/Koningsbeek/Regge. Ik heb daar een foto van beschikbaar. Kan je die desgewenst mailen. Naar welk e-mail adres? Groet, Geert Jan (Bittink)
Je kunt mijn adres contact@landschaplopen.com gebruiken. Ik ben wel benieuwd; meestal is een oude naam toch wel te herleiden tot een hedendaags toponiem.
Dag Mathilde – wat een prachtige kaart – wat mij daarbij opvalt: verlengde van de Regge bij Diepenheim richting Gelselaar/Geesteren – relatie naar huidige Koningsbeek?/Bolksbeek? en van oudsher de oorspronkelijke loop van de Berkel richting Overijssel?
Wat mij verder opvalt is dat het eerste deel van de Schipbeekwerken (Deventer richting Markelo en Westerflier bij Diepenheim) nog niet op de kaart staat – die werken vonden al rond in eerste helft 15e eeuw plaats, later rond 1600 de aansluiting richting Buurserbeek.
Ben benieuwd naar jouw opvatting. Wat zegt dit ook over de ouderdom van de kaart/tekening? Bij voorbaat dank voor je reactie. Vriendelijke groet, Geert Jan Bittink/Diepenheim – info@dagjediepenheim.nl
Wat betreft de ouderdom van de kaart: ik vermoed dat sGrooten de kaart aan de hand van andere kaarten heeft getekend. Er zijn meerdere versies van deze kaart, maar deze is prachtig gekleurd. Ik denk niet dat hij in het veld is geweest. Dus zijn voorbeeldkaart is van voor de aanleg van de Schipbeekwerken inderdaad, dat is wel erg oud overigens. Zo’n oude kaart ben ik nog niet tegengekomen.
Wat betreft de beken daar rond Diepenheim: ja die zijn inderdaad behoorlijk verlegd om irrigatie en drainage in de landbouw mogelijk te maken. Ook de Bolksebeek stroomt niet echt van Diepenheim naar Goor, integendeel. Geen meter beek ligt op zijn natuurlijke plek, alles is vergraven. Daar raak ik steeds meer van overtuigd. In het oosten liggen de meeste grotere beken hoog; ze kunnen dus niet als drainage gebruikt worden. Behalve Geesteren, Diepenheim en Goor zie is ook nog de Gesckercappel en Berwer lang die beek. Heb jij enig idee welke dorpen dat zouden kunnen zijn? Dan kunnen we namelijk de loop van deze oude beek enigszins reconstrueren. Kay tussen Delden en Haxbergen zegt me ook niks, evenmin als Oldemallen (in 1600 al een oude molen?) bij Hengelo.
zou berwer het oude kasteel van bevervoorde kunnen zijn?
Slim! Ja dat zou kunnen. Je bedoelt bij Gelselaar toch? Kijk, zo komen we verder.