Mochten honden in 1546 wel loslopen in het bos?

Loslopende honden maken veel slachtoffers onder de andere dieren in een bos. Daarom willen velen – ik ook – dat honden nergens in natuur mogen loslopen.

Maar wat een nieuwlichterij; tegenwoordig willen we al het leuke verbieden (vuurwerk, loslopende honden). Vroeger mocht je toch zeker wel met je hond het bos in? Lekker wandelen?

Afgezien van het feit dat lekker wandelen met je hond in een bos zelf de nieuwlichterij is, in 1546 mocht je niet lekker wandelen met je hond. In een placaet van de Hertog van Gelre – een verordening, bekend gemaakt door hem aan te plakken – uit 1546 over de jacht staat:

Wij laeten weten, dat nyemant geen huyshonden off bastaertwinden op die Veluwe en halde, tensij
dat den selven honden die twee principaele voerste clauwen van een van hoer voerste voeten
affgehouwen off verminckt sijn, off dat sij aen hoeren hals gebungelt sijn met kluppels van sulckes
grote dat sij op der eerde sleijpen, ende die honden nyet wel dair mede lopen en konnen, und dat
nyemant die kluppels den honden aff en binden, by daege noch by nachte, van den eersten dach des
maens April aff tot den eersten dach Augusti toe, by poen van vier Heeren ponden, soe dick und
vaeck toe verboeten als ijmants bevonden werde hijer tegens doende, van de welcke vier ponden
wij die twee, und die aenbrenger der overtrederen deses gebots die andere twee hebben sullen.

Dat oick die huijsluijden id geheel jaer geduerende hoer honden mijt hen nijet toe velde en leijden,
dan die selve bij huijs blijven laeten, all op poene vursz., ten ware als sij gaen om haer guedt te
bewaren.

Zo zeg, je mocht alleen het bos in – althans in het zomerseizoen als er jonge dieren zijn – met een hond als een van de twee voorste klauwen waren verminkt of afgehouwen, of als hij een grote kluppel om zijn nek had die zo groot was dat hij over de grond sleepte en de hond daar niet goed mee lopen kan.

En er mocht nog veel meer niet: geen strikken zetten, geen vogels vangen met netten, geen konijnen vangen, etc. Op alle genoemde zaken stond een behoorlijke straf. De hoogste straf was voor

“ten derde, dat zich niemand het in zijn hoofd haalde enige hindekalveren, reekalveren, of jonge hazen op te pakken, weg te dragen, te vernielen of te beschadigen, op een boete van 50 gouden gulden.”

Wat ik ook aardig vind is dat het verboden was met gif te vissen:

‘Ook zult gij verbieden, dat iemand aas in ‘t water gooit, waarvan de vis boven komt drijven en ook alle visserijen vergiftigd en bedorven worden…”. [uit een verordening uit 1548]

Vroege vorm van natuurbeleid? Nee, de reden van deze verboden was dat de Hertog zelf in het bos wilde jagen, en al deze dingen waren slecht voor de wildstand. Tegenwoordig is het eigenlijk niet anders: honden los laten lopen is slecht voor het wild en jagers willen kunnen blijven jagen.

Een informatief boek over de geschiedenis van de jacht, cultuurgeschiedenis van jager, dier en landschap.

Een mooie prent uit die tijd over de hazenjacht:

Alle afbeeldingen