Nieuw Reemst in 1722

Deze kaart uit 1722 van Nieuw-Reemst klaart sommige raadsels op en voegt andere toe. Kijk met me mee.

Bekijk ons boek Van Heelsum naar Otterlo, over de oude Vossenweg door ruimte en tijd. Hierin beschrijven we een prachtige wandelroute met bijna 100% zandweggarantie tussen Heelsum en Otterlo. Met aandacht voor landschap, natuur en cultuurhistorie.

De kaart is er een van een serie van vier, de overzichtskaart van het hele Reemsterveld en drie detailkaarten van Oud-Reemst, Nieuw-Reemst en Mossel, gemaakt door Berend Elshoff in 1722. De opdrachtgever was het echtpaar Torck-van Hoorn, eigenaars van Rozendael en dus eigenaars van het Reemsterveld (nu Planken Wambuis). Oud-Reemst en Mossel lagen als enclaves midden in hun landgoed, en dat was hen een doorn in het oog. Zij was schatrijk, en rond 1725 konden ze eindelijk deze lucratieve landbouwgebieden erbij kopen en was hun landgoed compleet. Vervolgens gaven ze Elshoff de opdracht om mooie kaarten te maken van hun nieuwe bezit.

Meer over deze serie kaarten.

Ook van Nieuw-Reemst, gesticht door haar voorvaderen, lieten ze een kaart maken. We hebben nu in elk geval een prachtige serie van drie kaarten van Oud-Reemst, Mossel en Nieuw-Reemst. Plus de overzichtskaart. De kaarten zijn niet opgenomen in het kaartboek van Rozendael.

Op deze detailkaart van Nieuw-Reemst is het noorden rechts. Als hij de windroos was vergeten, was dat alsnog zichtbaar aan de schaduwen die Elshoff tekent bij de bomen en gebouwen.

De tekst linksonder is goed leesbaar: Caart van de Bouwinge, genaamt Nieu Reemst, gelegen westwaart oudt-Reemst in het Roosendaalse Reemster velt, door mij onderschreven gemeeten en ter Caart gestelt in den Jare 1722. de grootheijd begreepen tusschen de letteren ABCDEFGHIKA, is 19 Gelderse Morgen 186 Roeden, het Bouland apart is 12 Gelderse Morgen 168 Roeden. B. Elshoff, geswooren Landmeeter in Gelderland.

Op het erf een boerderij, een schuur, een hooiberg en een waterput. In het dak van huis en schuur zitten ramen, op het huis een schoorsteen. De hooiberg is vierkant met een verstelbaar dak. Het dak is slecht getekend: het lijkt of Elshoff moeite had met perspectief! De schoorsteen op het dak van het huis is ook al zo knullig. De weg over het erf maakt een rare bocht: hij loopt waarschijnlijk heel logisch rond een heuvel of een kuil. Wat opvalt is dat niet het hele bouwland met ploegvoren is ingetekend. Zou dat  betekenen dat niet het hele veld werd bebouwd? Of was een deel van het veld overstoven? Dat is een ander verhaal.

Tijd om op het AHN te kijken.

Groeiboek

Ik heb een groeiboek over Nieuw-Reemst met de transcriptie van het proces uit 1629, kaarten, foto’s, wandelroute van 5 km en aanvullende informatie over landschap en geschiedenis. Een groeiboek werk ik regelmatig bij als nieuwe informatie opduikt. Abonnees kunnen het groeiboek downloaden. Anderen kunnen het kopen. Kopers krijgen updates per e-mail toegestuurd.