Een meerstal is een meer tussen hoogveenkussens of plateauvenen en waarop deze kussens afwateren. Of afwaterden, want de meeste hoogveenkussens zijn weg. Verwar een meerstal dus niet met een ven in het veen, dat meestal ontstaan is waar veen is uitgegraven, of met een pingomeer. Een meerstal ligt niet in het veen maar tussen veengebieden. De bodem van een meerstal is vaak zandig gebleven terwijl het veenkussen ernaast aangroeide. Een ven ligt op veen, een meerstal ligt op zand.
Voorbeelden van meerstallen
Veel meerstallen zijn verdwenen, want de veenkussens zijn ook verdwenen en de hele boel is gladgetrokken en ontgonnen. Maar er zijn nog wel enkele over. Soms kun je dat aflezen aan de naam. Voorbeelden van (voormalige) meerstallen zijn:
- Zoetemeer;
- Sappemeer;
- Kotermeerstal bij Dedemsvaart: nu een recreatieplas;
- Meeuwenmeer en Sikkelmeer in het Witterveld bij Assen: nu prachtige natuurgebieden temidden van veen.
- Zwartemeer bij het Meerstalblok in het Bargerveen, het voormalige Bourtangerveen, ook een mooi natuurgebied. Op de volgende kaart zie je het Zwartemeer liggen tussen vier veenkussens in. Niet dat rode rondje, maar het grijze vlekje daar links boven. Over het grijze rondje schrijft Rob hier. Daar legt hij deze kaart uit.
De meerstal het Zwartemeer ligt eenzaam te midden van hoogveengebieden.
Andere literatuur, andere definities
Ik kom al lezende en zoekende naar meerstallen in veengebieden, nogal wat verschillende definities tegen van meerstallen. Ik lees her en der dat een meerstal een meer is bovenop een veenkussen. Bijvoorbeeld in het Aamsveen lag in Duitsland midden in dit hoogveengebied een meerstal bovenop het kussen staat in een rapport. Om te vervolgen dat je op oude kaarten goed kunt zien dat het feitelijk meerdere kussens zijn en de meerstal daar tussenin ligt.
Ik houd vast aan de begrippen en definities in mijn lievelingsboek, Landschappen van Nederland. Echt een aanrader, ook al is het een beetje duur. Per bladzijde is het overigens een heel normale prijs: iets meer dan een dubbeltje per stuk.
Het Aamsveen/Amtsvenn is gegroeid vanuit twee dalvormige laagten, dus het is wel mogelijk dat er een meerstal lag op de rug tussen die laagten.
Ja dat klinkt heel logisch. Ik haalde het voorbeeld aan omdat ik in de literatuur (rapport over het Aamsveen) in de war raakte van de onduidelijke afbakening van het begrip. Het kan overigens best zo zijn dat er ook veen gaat groeien in de meerstal. Maar het is ontstaan tussen veenkussens, niet erbovenop; het is niet zoiets als een ingezakt veenkussen.