Hier een mooie kaart van de Sijsselt in 1771, gemaakt door A. van der Does. De kaart zou best nauwkeurig kunnen zijn, want in die tijd was landmeten al een specialistisch vak en het principe van de driehoeksmeting was bekend. Vol vertrouwen leg ik daarom de kaart over het huidige AHN om te bekijken wat er nog van terug te vinden in. Heel veel! Alleen maakt de spoorlijn het zuidelijke deel wat lastig te herkennen.

670
De Sijsselt in 1771 GA 0614-670

In het westen grenst de Sijsselt aan het gebied van de ‘Geerfden van de Buurtschap Manen’. Maanen is een verdwenen dorp, opgeslokt door Ede, spoorlijn en A12. Wel vind je nog herinneringen in toponiemen zoals Maanderdijk en Maandereng. Maar vroeger was Maanen heel wat.

Sorry dat ik stoor. Rechts op deze site staat een doneerknop. Met 3 euro kun je deze site steunen. Voor een kop koffie onderweg voor Geert en mij. Hoeft niet, mag wel.

De wildwal vormde de oostelijke grens van de buurt van Maanen, en die ligt er nog net zo in het bos. Dit is de grens tussen de Sijsselt en het oude defensieterrein. Vroeger, echt vroeger, hoorde de Sijsselt bij Maanen. Maar de hertog verkocht het in de 15de eeuw aan de heren van Kernhem. Dat was voor de Maaners een aderlating, want dat waren hun heidevelden geweest. Daarna had Maanen eenvoudigweg te weinig heide voor plaggenbemesting, en eeuwenlang was er ruzie tussen Maanen en de omringende buurschappen over de heide en schapen.

Hoge Heren die onderling afspreken wat van wie is, grenzen trekken op papier, en dan rechten gaan claimen zonder rekening te houden met de bevolking. In Afrika hebben we Europeanen dat ook zo gedaan.

In de 19de eeuw verkochten de eigenaren van de Sijsselt vanwege de aanleg van het spoor aan het Rijk een lange strook grond, dus het landgoed liep verder ten zuiden van het spoor. Maar hoe ver?

Ik leg de kaart op Google Earth Pro en houd als maat een roede = 3,77 meter aan. Dan krijg ik dit:

Dat is dus vrijwel gelijk aan de huidige grens. Wow, die Van der Does kon er wat van.

Nou de rest van de kaart. Ik zie veel levendig getekende reeën. Niet veel bomen, want de Sijsselt was slecht bos, kaalgehakt, en bestond voornamelijk uit struiken met alleen in het noorden een plantage en een strook langs de Weg van Wageningen naar Otterlo. De andere weg is de Houwersweg van Ede naar Renkum en Dooreweerd, die nu de Sijsseltse laan heet. In het noorden loopt de Maanense Weg (naar Arnhem) vlak langs de Sijsselt en daar is grote ruzie over geweest in de zestiende eeuw. Die van Maanen legden hun eigen grens verder naar het noorden bij ‘een zandbultje met de struik erop’. Tja, vind dat maar eens terug.

Rond het landgoed tekent Van der Does 25 genummerde scheidsbomen. Tenslotte tekent hij in het oostelijk deel een ruitje en een rondje. Wat zouden dat zijn? Het rondje lijkt wel een vulkaan. Zou van der Does in de Eifel zijn geweest en gedacht hebben dat dit een vulkaantje was? Of is het een vlekje? Het ruitje is ook duister. Stond daar een huis wat niet van De Sijsselt was? Van der Does tekent rechts een scherpe hoek aan de Sijsselt. Die ligt er nog net zo:

De hoek van de Sijsselt bij de Ginkelse heide.
Sijsselt 2020

Alle afbeeldingen

  • De Sijsselt in 1771
  • De hoek van de Sijsselt bij de Ginkelse heide.
  • De kaart van Van der Does van de Sijsselt op Google Earth geprojecteerd

Premium abonnees lezen hier de tekst op de kaart.

Premium abonnee worden? Dan help je me enorm en je krijgt er ook wat voor terug:

Voordelen voor premium abonnees:

  • transcripties van teksten op kaarten;
  • pdf’s van onze in eigen beheer uitgegeven boeken;
  • groeiboeken en artikelen;
  • bij veel blogstukken transcripties van archiefstukken;
  • de serie Zandbanken in de Rijn (2022);
  • de serie het Merckendal (2023);