Al eerder hebben we gezien dat stuwwallen kunnen wandelen, maar botsen kunnen ze ook.
Ik ken twee voorbeelden in Nederland: de Lindeboomsberg bij Lunteren en de Zijpenberg bij Rheden.
De Lindeboomsberg en de Zijpenberg zijn zusjes. Op de volgende AHNuitsnede ligt de Lindeboomsberg linksboven, en de Zijpenberg rechts.
Lindeboomsberg
De Lindeboomsberg bij Lunteren ligt op de noordwestpunt van twee stuwwallen. Op de volgende AHNuitsnede de knop-met-gat linksboven.
De naamgeving is onduidelijk: Lindeboomsberg, Galgenberg, Goudsberg, Steenenberg, Keiberg?
Ten zuiden van de Lindeboomsberg ligt de Stuwwal van Ede met de top op 56 m+NAP in de Sijsselt. Ten oosten van de Lindeboomsberg ligt de Stuwwal van Reemst die twee toppen heeft op 51 m+NAP: de Valenberg bij Mossel en de Kompagnieberg in Park de Hoge Veluwe. De Lindeboomsberg is een ronde berg die van beide stuwwallen gescheiden is door een dal. De top is nu 46 m+NAP, maar die was vroeger volgens oude topografische kaarten 56 m+NAP. De top is namelijk afgegraven.
De berg hoort bij de Stuwwal van Reemst. Dat kunnen geologen zien aan de richting van de lagen die scheefgesteld zijn bij de vorming ervan. Ook kunnen ze zien dat de stuwwal van Reemst om die van Ede heen is gevouwen, dus jonger moet zijn. Hier een mooie tekening van Van Maarleveld, 1951.
De Lindeboomsberg ligt waar het ijsveld van de Gelderse Vallei zich splitste. Een deel van het ijs rukte verder op naar het zuiden naar het Binnenveld en een deel ging oostwaarts naar Lunteren. De Lindeboomsberg ligt als een wig tussen deze twee ijslobben. Bij het groeien van de twee ijsvelden raakte de Lindeboomsberg in de tang en werd hij meer en meer samengeperst. Vandaar dat de berg hoger is dan de heuvels in de nabije omgeving.
Zijpenberg
Een andere berg op de Veluwe waar iets dergelijks mee is gebeurd is de Zijpenberg bij Rheden.
De Zijpenberg ligt op de plek waar de stuwwal van Arnhem en die van Apeldoorn elkaar raken. De Zijpenberg is de hoogste berg van de Veluwe – en dus van ijstijd-Nederland (eigenlijk is dat de Tafelberg ten noordoosten van de Zijpenberg maar geologisch is dat dezelfde berg). [Niet dat ik vind dat Limburg niet mee mag doen, maar dat is onderdeel van de Ardennen, en de Zijpenberg is stuwwal.] De stuwwal van Arnhem draaide daar om zijn as , en de Zijpenberg raakte in de verdrukking en perste zichzelf omhoog. Dus deze botsing was het gevolg van een wandelende stuwwal.
Er liggen enkele hogere topjes in de omgeving, maar dat zijn duintjes die bovenop de stuwwallen zijn gaan liggen en dus niet mee mogen doen in dit verhaal. Als de stuwwal niet zo was weggeërodeerd - bijvoorbeeld bij de Posbank - dan was de Zijperberg de grootste, dikste en hoogste berg van Nederland geweest.
Dat de Zijpenberg een echte grote berg is, kun je wel zien op het volgende plaatje: wat gebeurt er als het water tien meter stijgt? Dan ligt de Zijpenberg als hoge berg voor de kust van Europa.
boektoptip: Het landschap de mensen
